Herbegrafenis (vanuit algemeen graf)
29 november 2002
Vraag nummer: 1795 (oude nummer: 2163)
Mon, 23 Dec 2002 10:32
Geachte meneer van der Putten,
Mijn beide ouders zijn overleden en zijn beide begraven in een algemeen graf. Nu wil ik ze graag bij elkaar laten begraven in een graf.
Nu wordt in art. 29 gesproken over:
1. Geen lijk wordt opgegraven dan, indien het een graf betreft waarop een uitsluitend recht berust, met toestemming van de rechthebbende op het graf en voorts met vergunning van de burgemeester der gemeente, binnen welker gebied het begraven is, nadat deze de betrokken regionale inspecteur van de volksgezondheid heeft gehoord.
Mijn vraag is wat is een uitsluitend recht en wie is een rechthebbende.
En moeten beide ouders in een koopgraf bijgezet worden of kan dit ook in een algemeen graf.
Ik wil dit graag weten voor ik een verzoek doe aan de burgemeester.
Arnold
Antwoord:
Geachte heer,
In de Wet op de lijkbezorging zijn sommige zaken heel summier geregeld. Uiterst summier is de regeling voor algemene graven: er wordt namelijk helemaal niets over gezegd. Grafrechten worden van ouds her - en nu nog steeds - inhoudelijk altijd geregeld in de beheersverordening of het beheersreglement van een begraafplaats. Mede omdat er lokaal heel grote verschillen zijn en tal van varianten, waagde de wetgever zich er niet aan. Maar ik verwacht dat dit in de toekomst verandert. In een zich voortslepende evaluatie van de Wet op de lijkbezorging wordt bepleit om wèl iets over algemene graven op te nemen.
Wat er in de wet over graven staat, heeft alleen betrekking op eigen graven. En een grafrecht op een eigen graf heet wettelijk 'het uitsluitend recht op een graf' (zie artikel 28, eerste lid, Wlb). Het is net zo'n wettelijke term als 'het recht van opstal' of 'mandeligheid' of 'erfdienstbaarheid', maar dan een hele mond vol in plaats van één woord. Lastig en ietwat onduidelijk, maar ja, ik kan er niet meer van maken.
Als uit een eigen graf moet worden herbegraven, kan dat alleen met toestemming van de rechthebbende op een eigen graf; een rechthebbende is dus de persoon die over het 'uitsluitend recht op een graf' beschikt. Iedereen kan opgraving vragen, maar er moet dan wèl ook nog toestemming van de rechthebbende zijn.
Bij een algemeen graf kan ook iedereen om een opgraving vragen. Maar het zal duidelijk zijn dat een verzoek van een willekeurige stads- of dorpsgenoot wordt afgewezen, terwijl die van een kind van de overledene alle kans maakt. Soms heeft men ook in een verordening staan dat een aanvraag moet worden gedaan of moet worden goedgekeurd door de persoon die destijds de begrafenis heeft geregeld (de echtgenoot bijvoorbeeld) of de persoon die redelijkerwijs in diens plaats is getreden (een kind, als de echtgenoot inmiddels ook is overleden).
Aangezien het niet om eigen graf gaat, in uw geval, is er dus geen rechthebbende. Én, dat kan praktisch ook van belang zijn, er is geen toestemming nodig van de nabestaanden van de eventuele andere personen die in het algemene graf begraven zijn. Zij hebben geen zeggenschap over wie er in het algemene graf begraven wordt en wie er opgegraven wordt, ook als de kist van hun overledene tijdelijk uitgenomen zou moeten worden.
U kunt als naaste verwante dus de aanvraag doen. Als de wettelijke termijn van 10 jaren verlopen is, moet het aanvragen van verlof van de burgemeester een formaliteit zijn. De begraafplaats hoeft als zodanig geen toestemming te geven. Als het een kerkelijke begraafplaats is, moet het bestuur de opgraving toelaten (nadat men zich er uiteraard van heeft vergewist dat u het verlof van de burgemeester hebt). En als het een gemeentelijke begraafplaats is, hebt u niet ook nog eens toestemming van de beherende instantie, het college van burgemeester en wethouders (formeel een héél ander bestuursorgaan dan de burgemeester) nodig.
In principe kunt u uw ouders samen in een algemeen graf laten herbegraven. Maar de meeste begraafplaatsen staan dat niet toe. Ze geven algemene graven alleen uit voor directe begraving. En als het een 3-persoonsgraf zou zijn, zou daar natuurlijk nog een 3e 'vreemde' persoon bij komen. Ook zou men niet toestaan dat er op dit graf één wat groter monument zou komen, als het toch een 2-persoons graf zou zijn.
In de praktijk komt het nauwelijks of niet voor dat men in een nieuw algemeen graf laat herbegraven. Simpelweg al omdat algemene graven meestal de korte termijn van 10 jaar kennen en omdat als men die moeite en kosten van een herbegraving doet, dan 10 jaar te kort is. Er is geen recht om een algemeen graf na 10 jaar te verlengen. Sterker, de meeste begraafplaatsen staan het verlengen niet toe, omdat men dan de (buur)graven niet efficiënt en goedkoop kan ruimen. Nu kan men meestal machinaal werken, en hoeft men niet bang te zijn en maatregelen te treffen voor instorting van een intact te houden buurgraf en grafmonument.
Ik verwacht dat 99 van de 100 begraafplaatsen, als u uw ouders wilt laten herbegraven, dat alleen in een eigen graf (koopgraf zoals u het noemt) willen doen. Daarbij speelt ook het principe dat als men een echtpaar altijd goedkoper in een algemeen graf zou (her)begraven, men te weinig duurdere eigen graven zou slijten. Voor de luxe van samen liggen moet nu eenmaal extra betaald worden.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
23 december 2002
