Grafrust; beleidsregel?
11 januari 2017
Vraag nummer: 48981
Goedendag,
Op dit moment ben ik mij, in het kader van mijn afstudeerscriptie, aan het verdiepen in de term "grafrust". Mijn scriptie zal zich richten op de aan de burgemeester gerichte verzoeken tot opgraving en herbegraving van een lijk binnen de termijn van "grafrust" én de afweging die de burgemeester moet maken bij het nemen van een besluit op een dergelijk verzoek.
Mag ik zo vrij zijn u een vraag over grafrust stellen?
Als ik de Wet op de lijkbezorging raadpleeg, dan kom ik de term "grafrust" daar niet in tegen. Toch lees ik op diverse sites dat het hanteren van een termijn van grafrust van tien jaar "een algemeen gangbare beleidsregels" is. De termijn van tien jaar komt in de Wet op de lijkbezorging wel voor - in artikel 31, lid 2. Daarin staat het volgende:
Het ruimen geschiedt niet dan op last van de houder van de begraafplaats en na verloop van tien jaar nadat in het graf laatstelijk een lijk is geplaatst, en, indien het een particulier graf betreft, met toestemming van de rechthebbende op het graf.
Wordt onder ruimen - als genoemd in artikel 32, lid 2 - ook opgraving en herbegraving verstaan? Is in dit artikel de bedoelde termijn van grafrust verwoord?
Zo niet, kunt u aangegeven of de termijn van grafrust "slechts" een "algemeen gangbare beleidsregel is" of dat het elders in een wet is opgenomen?
Bij voorbaat dank voor uw reactie.
Met vriendelijke groet,
Marjorie
Antwoord:
Geachte mevrouw,
U ziet het helemaal juist. In de Wet op de lijkbezorging (of andere wetgeving) komt het woord 'grafrust' niet voor. Met de termijn van grafrust wordt de termijn van 10 jaar bedoeld, waarbinnen men een graf niet mag ruimen.
De termijn van 10 jaar wordt ook gehanteerd als uitgangspunt om een overledene begraven te houden. Dat wil zeggen dat er zware redenen moeten zijn om binnen die termijn vergunning van de burgemeester te krijgen om een overledene op te graven. Die termijn wordt eigenlijk al eeuwen lang gehanteerd en is in jurisprudentie en de toelichting bij wetswijzigingen voortdurend bevestigd.
Je kunt niet het woord 'beleidsregel' gebruiken, omdat dat bestuursrechtelijk iets anders betekent. Als op diverse sites staat dat het hanteren van een termijn van grafrust van tien jaar "een algemeen gangbare beleidsregel" bij verlof voor opgravingen is, dan is dat een verkeerd gebruik van de term 'beleidsregel'. Je kunt wel spreken van algemeen gangbaar beleid, maar niet van een beleidsregel. Een beleidsregel moet gepubliceerd zijn en kenbaar zijn. Dat heb ik nog nooit gezien bij gemeenten, als het gaat om de bevoegdheid van de burgemeester om vergunning te geven of te weigeren voor opgravingen.
Je kunt bovendien niet spreken van een landelijke beleidsREGEL, omdat het bij de vergunningen ex artikel 29 Wlb gaat om de bevoegdheid van burgemeesters waar geen enkel landelijk bestuursorgaan iets over te zeggen heeft, laat staan een landelijke beleidsregel voor kan afkondigen.
Tot 2010 was er nog wel een adviestaak van de vroegere Inspectie van de Volksgezondheid voor de hygiene van het milieu bij opgravingen. Toen werd de 10-jaar termijn ook genoemd. Maar advies van de Inspectie is niet hetzelfde als beleid van de burgemeester; advies is alleen advies. Het advies van de inspectie stond in de 'Inspectierichtlijn lijkbezorging'. De inspectie heeft zichzelf echter uitgerangeerd door geen echt inhoudelijk advies te (kunnen) geven, maar door alleen stellingen te betrekken. Daar heeft de lokale overheid niets aan. En de burger ook niet.
Wordt onder ruimen - als genoemd in artikel 32, lid 2 - ook opgraving en herbegraving verstaan? Nee. Je kunt wel alleen ruimen door op te graven. Maar er is een groot principieel verschil tussen opgraving en ruiming. Voor opgraving is altijd een vergunning van de burgemeester nodig, ongeacht de termijn dat iemand begraven is geweest. De vergunning nodig als iemand 2 weken, 2 maanden, 2 jaar, 20 jaar maar ook 200 jaar begraven is geweest en herbegraven moet worden. Voor ruiming van een graf is geen vergunning van de overheid nodig; het mag pas na 10 jaar. Het verschil zit hem in de vraag of iemand individueel herbegraven wordt (of gecremeerd) of niet.
Is in artikel 32, lid 2, Wlb de bedoelde termijn van grafrust verwoord? Ja.
De grafrust is absoluut - er mag beslist niet van worden afgeweken - als het gaat om het ruimen van een graf. Het ruimen van een graf binnen 10 jaar is absoluut niet en nooit toegestaan. Daar is ook geen ontheffing van mogelijk.
Opgraving kan echter ook binnen die termijn van 10 jaar gebeuren. De grafrust is dan niet absoluut in de zin dat de stoffelijke resten niet aangeraakt mogen worden en niet verplaatst mogen worden. Dat mag dus wel. Maar met een opgraving wordt de grafrust eigenlijk alleen kort onderbroken, want het is de bedoeling dat de grafrust op een andere plek wordt voortgezet. Of dat er alsnog wordt gecremeerd, wat een andere wijze van lijkbezorging is. Met de ruiming van een graf komt er een einde aan de grafrust en de lijkbezorging, zou je kunnen zeggen. Na een opgraving wordt de lijkbezorging (in de zin van het begraven houden) en de grafrust voortgezet.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Vergelijk snel en eenvoudig offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartoffertes.nl
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Mag je samen met je huisdier worden begraven?
