Ben je verplicht mee te werken aan een opgraving?
7 september 2005
Vraag nummer: 3999 (oude nummer: 6400)
L.S.,
Iemand uit mijn kennissenkring heeft hulp gevraagd bij het volgende.
Haar vader is vorige week begraven op een plek die zelf gekozen mocht worden omdat verschillende plaatsen vrij bleken te zijn. Achteraf blijkt dat het kerkbestuur een fout heeft gemaakt, waardoor haar vader werd begraven op een reeds geresveerde plaats. Het kerkbestuur wil vanavond in een persoonlijk gesprek e.e.a. toelichten. De nabestaanden voelen niets voor herbegraven, enerzijds omdat dit emotioneel enorm zwaar is, anderzijds krijgt de term "laatste rustplaats" wel een heel wrang karakter.
Graag zouden de nabestaanden onderbouwd willen zien op basis van welk reglement of welke wet zij wel of niet verplicht zijn hieraan mee te werken. Omdat het gesprek vanavond plaatsvindt, zou een spoedige antwoord erg wenselijk zijn.
Met vriendelijke groet,
Jacqueline Voncken
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Het is niet zo dat de nabestaanden van deze overledene op basis van een wet of een reglement verplicht zijn om mee te werken aan een op- en herbegraving. Maar wel op basis van het recht. Als de plaats reeds aan een ander is uitgegeven is het onrechtmatig van die plaats gebruik te maken. Als u in mijn huis zou komen wonen zonder mijn toestemming zou u ook een onrechtmatige daad plegen. Niet meteen als het een huis in een rij is waar alles op elkaar lijkt en de verhuizer u daar per ongeluk zou brengen; maar wel als u na de ontdekking van de vergissing blijft zitten en weigert te vertrekken als u hoort dat het mijn huis is.
De rechthebbende op dat graf kan civielrechtelijk verwijdering van de overledene vorderen.
Het kerkbestuur is er verantwoordelijk voor dat zij de onder haar verantwoordelijkheid gemaakte fout herstelt. Dus er voor zorgt dat de plek weer vrij komt.
Voor de opgraving en herbegraving is verlof van de burgemeester nodig. Dit verlof wordt onder dit soort omstandigheden in de regel standaard verleend. Tegen het verlof kunnen de nabestaanden van de overledene bezwaar maken en een rechtszaak aanspannen. Of zij kans hebben om die rechtszaak te winnen, hangt af van de argumenten die ze hebben. Alleen het argument dat dit emotioneel enorm zwaar is en de term "laatste rustplaats" zo wel een heel wrang karakter krijgt, lijkt mij onvoldoende reden. Dat geldt andersom voor de andere familie ook. Wat zou u er van vinden als u al enkele jaren geleden een plek had laten vastleggen, bijvoorbeeld naast of in de buurt van uw ouders of een vroeg overleden kind etc., en opeens ligt daar een vreemde? Een zaak heeft meer kanten.
Voor wat m.i. de juridisch correcte benadering van zo'n zaak is verwijs ik naar mijn antwoord op vraag 5827 "Begraven in verkeerd graf" van 6 april 2005 in de sub-rubriek 'Eigen graf of familiegraf'. De kwestie is op het oog dezelfde.
In dit geval weigerde de burgemeester het verlof tot opgraving. Tijdens het kort geding dat daar op volgende wees een partij op mijn advies 5827, dat door een ambtenaar van die gemeente was gevraagd. De rechter oordeelde dat de burgemeester niet ongemotiveerd aan mijn advies voorbij mocht gaan. (Zie Voorzieningenrechter rechtbank Almelo 29 april 2005, LJN AT5005).
Individuele omstandigheden kunnen natuurlijk anders zijn. Wellicht is het ook zo dat de rechthebbende op de plek waar begraven is, gelet op deze omstandigheden, afstand van zijn of haar plekje wil doen.
Ik heb vorig jaar ook wel eens bemiddeld in een zaak waardoor een andere persoon afstand deed van zijn gereserveerde graf naast dat van zijn vader.
Als uw kennissen juridische bijstand wensen of eventueel een rechtszaak willen aanspannen tegen een op verzoek van het kerkbestuur verleend verlof, is het verstandig om heel snel met een advocaat contact op te nemen. Ook kunnen zij met mij contact opnemen (adresgegevens zijn via de linker button Adressengids te vinden, in de categorie Juridisch advies). De behandeling van dit soort zaken rond graven mijn specialiteit.
Ik adviseer om zo snel mogelijk goede bijstand te regelen. Als je onvoorbereid gesprekken aangaat met bijvoorbeeld het kerkbestuur en de gemeente of de andere familie, kun je je eigen positie ongewild en ongemerkt schaden. Of de standpunten door emoties zo doen verharden dat geen eventuele redelijke tussenoplossing mee mogelijk is. Een verkeerd ingeslagen weg is niet eenvoudig te verlaten. Ik adviseer om z.s.m. contact op te nemen met een lokale advocaat (of met ondergetekende).
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
