Verplaatsen grafsteen en daarbij behorende fundering
14 januari 2010
Vraag nummer: 7233 (oude nummer: 14796)
Geachte heer, mevrouw,
Op xx december 2009, zijnde de verjaardag van mijn overleden vader, is door mij geconstateerd dat de grafsteen en de daarbij behorende fundering van het eigen graf naar rechts is verplaatst en dat het nu niet meer mogelijk is om op een fatsoenlijke wijze tussen het eigen graf en het graf aan de rechter-zijde te komen/te staan.
De op dat moment aanwezige rechthebbende van het dubbele graf aan de linkerzijde van het eigen graf heeft ons toen meegedeeld dat de gemeente dit heeft gedaan naar aanleiding van zijn contacten over de te kleine ruimte tussen zijn dubbele graf en ons graf.
Uit ingewonnen informatie is gebleken dat in opdracht van de gemeente in het najaar van 2009 de grafsteen en de daarbij behorende fundering van het graf van mijn vader naar rechts is verplaatst, omdat volgens de gemeente de grafsteen met fundering niet op de juiste plaats lag.
De plaatsing van de grafsteen en de daarbij behorende fundering heeft op de volgende wijze plaatsgevonden:
a. de fundering is geplaatst op een rondom het zandbed geplaatste kleiwal en wel op een zodanige wijze dat het zandbed in het midden van de fundering lag;
b. vervolgens is de grafsteen geplaatst.
De hiervoor genoemde wijze van plaatsing is tijdens eigen waarneming geconstateerd, alsmede door een getuige, en door degene die grafsteen en de fundering heeft geplaatst, tijdens het telefonisch contact van xx december 2009 bevestigd.
De gemeente heeft mij op xx december 2009 per E-mail meegedeeld dat de gemeente inzake de verplaatsing gebruik heeft gemaakt van de in artikel, 26, tweede lid van de Verordening op het beheer en gebruik van de gemeentelijke begraaf-plaatsen in de gemeente 2005 (hierna Verordening) genoemde bevoegdheid. Artikel 26, tweede lid van de Verordening bepaalt dat een rechthebbende of gebruiker verplicht is te gedogen dat de op een graf aanwezige gedenktekens, beplanting en voorwerpen vanwege de gemeente op kosten van de gemeente tijdelijk geheel of gedeeltelijk wordt verwijderd en herplaatst, indien dit voor een begraving of bijzetting in de nabijheid van het graf of om een andere reden nodig is.
Op xx december 2009 heb ik telefonisch contact opgenomen met de gemeente. Tijdens dit gesprek deelde deze persoon mij mee dat hij de gang van zaken betreurt en dat er inderdaad sprake van is dat de gemeente een meetfout heeft gemaakt.
Op basis van het hiervoor genoemde kom ik tot de conclusie dat de grafsteen en de daarbij behorende fundering in de herfst van 2008 op een juiste wijze en op de juiste plaats zijn geplaatst. Daarnaast kom ik tot de conclusie dat de gemeente X op een oneigenlijke wijze of onterecht gebruik heeft gemaakt van haar in artikel 26, tweede lid van de Verordening genoemde bevoegdheid. De reden voor de verplaatsing was niet dat de grafsteen en de daarbij behorende fundering niet op de juiste plaats waren geplaatst, maar dat de gemeente een meetfout heeft gemaakt en de gemeente met de stiekeme verplaatsing heeft getracht het probleem van de rechthebbenden van het dubbele graf aan de linkerzijde van het eigen graf.
Hierover heb ik de volgende vragen:
1. Heeft de gemeente de bevoegdheid om een grafsteen en fundering te verplaatsen?
2. Als de gemeente hier niet toe bevoegd is wat kunnen wij hiertegen doen?
Ik zie uw antwoord met belangstelling tegemoet.
----------
Per e-mail zijn enkele vragen gesteld en daar kwamen de volgende antwoorden op:
Geachte heer Van der Putten,
In de eerste plaats bedank ik u hartelijk voor uw snelle reactie. Hierna volgen de antwoorden op uw vragen.
1. Het gaat om de gemeente T.
2. Het monument van mijn vader is 2 meter lang en 0,98 meter breed.
3. Het linker buurgraf is een dubbel graf. Momenteel ligt er een monument van 2 meter lang en 1,20 meter breed. Op een dubbel graf is een monument van 2 meter lang en 2,40 meter breed toegestaan.
4. Het monument is naar mijn inschatting 15 cm opgeschoven.
5. Tussen het monument van mijn vader en het monument rechts zit momenteel 22 cm. Tussen het monument van mijn vader en het monument links zal als er een monument van 2 meter lang en 2,40 meter breedt wordt geplaatst circa 33 cm ruimte overblijven.
6. Het linker monument ligt naast een haag.
7. Mijn vader ligt op de Algemene Begraafplaats te T. Op dit deel is de gangbare ruimte tussen andere grafmonumenten rond de 40 cm.
Antwoord:
Geachte heer,
Het bepaalde in artikel 26, tweede lid, van de beheersverordening is geschreven voor de situatie dat er met spoed actie moet worden ondernomen. Denk aan het geval dat een graf wordt gedolven en dat het grafmonument op het naastliggende graf dreigt weg te schuiven of in te zakken. Dan kan het monument tijdelijk worden weggenomen, om een calamiteit te voorkomen. Op zo'n moment is er geen tijd om de rechthebbende te waarschuwen.
Maar als het gaat om het verschuiven van een monument omdat het onjuist geplaatst zou zijn, is er geen urgentie en alle tijd om dit met de rechthebbende te overleggen. De bepaling van artikel 26 is ook wel erg ruim geformuleerd, omdat het tijdelijk verwijderen en herplaatsen ook kan, als het 'om een andere reden nodig is'.
Maar de vraag is of artikel 26 hier wel van toepassing is, want het monument is niet verwijderd en op dezelfde plek HERplaatst, maar VERplaatst. Een tekstueel klein doch essentieel verschil. Om zich als gemeente te beroepen op artikel 26 lijkt mij derhalve onjuist. Het artikel gaat niet over het verplaatsen van monumenten.
Ik heb in het uitvoeringsbesluit dat bij de verordening van de gemeente T hoort, gekeken. Het is jammer dat nergens staat wat precies de maten van een graf of van een dubbel graf zijn. Ik heb wel gelezen dat men op een dubbel graf een monument van 2,40 meter breed mag plaatsen en op een gewoon graf een monument van 1,00 meter breed.
Dat doet vermoeden dat het uitgangspunt is dat graven (ongeveer) 140 cm breed zijn. Dan is het logisch dat als men uitgaat van de breedte van een monument van 100 cm, er telkens nog 40 cm tussenruimte over is. Bij een dubbel graf kan de tussenruimte van de beide helften van dat dubbele graf opgevuld worden. Daar zit een zekere logica in.
Als het linker buurgraf een dubbel graf is met een steen van 120 cm breed, zou er nog erg veel ruimte tussen het graf van uw vader en dat buurgraf moeten liggen. Tenzij de steen niet in het midden van het dubbelgraf is gelegd, maar op 1 helft. Maar dan nog zou een afstand van 40 cm logisch zijn, als ik kijk naar de maten in de uitvoeringsregeling.
U schrijft dat tussen het rechter buurmonument en het monument van uw vader momenteel 22 cm zit. En dat als links een monument van 240 cm wordt geplaatst daar circa 33 cm overblijft. Nu weet ik niet hoe u dat berekent en bekijkt en waar het huidige (halve?) monument van 120 cm ligt. Maar mijn eerste reactie is: waarom rechts 22 cm en links 33 cm, als in de situatie voordat het monument van uw vader verschoven is, de afstanden dan ongeveer rechts 35 en links 20 cm zouden zijn geweest. Want het is dan om het even, of je links of rechts die afstanden hebt.
Maar dit is niet goed te beoordelen zonder de feitelijke situatie te zien.
Blijkbaar klopt de theoretische benadering dat tussen monumenten altijd (ongeveer) 40 cm moet of kan zitten, niet. Op oudere begraafplaatsen zijn er historisch ook wel verschillen in maten gegroeid. Dat kan ik alleen algemeen constateren. Ik ken deze begraafplaats niet.
Ik heb echter nog een andere insteek. Ik lees dat het monument op het graf van uw vader in de herfst van 2008 is geplaatst. En dat het monument pas najaar 2009, dus ongeveer een jaar later, is verplaatst.
U schrijft dat het monument in 2008 juist is geplaatst. Nu is het de vraag of ten tijde van de plaatsing de beheerder van de begraafplaats dat ook heeft gezien en geaccordeerd. Maar er zal een vergunning zijn aangevraagd en verleend, dus men was bekend met de voorgenomen plaatsing. Stel dat de plaatsing niet juist zou zijn geweest, dan had het in de rede gelegen dat de beheerder dat meteen bij de plaatsing had gezegd of in ieder geval kort na de plaatsing. Maar niet dat er dan een jaar later pas actie wordt ondernomen.
Ik weet niet hoe e.e.a. feitelijk verlopen is, maar door de situatie een jaar feitelijk te gedogen, is een stilzwijgende acceptatie tot stand gekomen, lijkt mij.
Ik heb in de uitvoeringsregeling geen duidelijke nadere voorschriften voor de plaatsing gezien. Op sommige begraafplaatsen paalt de beheerder de juiste plek voor het monument tevoren af.
Mijn conclusie is dat de gemeente niet bevoegd was om op basis van artikel 26 van de beheersverordening het monument te verplaatsen. Alhoewel de uitvoeringsregeling geen nadere voorschriften voor de plaatsing kent, ligt het wel in de rede dat de beheerder de juiste situering van een monument kan aangeven. Dat is blijkbaar niet gebeurd. Ik weet niet of de vergunning daar nog voorschriften of richtlijnen over bevat. Maar in dit geval is niet vooraf de juiste locatie aangegeven, zijn niet tijdens de plaatsing aanwijzingen gegeven en is niet kort na de plaatsing te kennen gegeven dat er iets niet zou kloppen. Dan heeft de gemeente de plaatsing in 2008 geaccepteerd en zie ik geen bevoegdheid voor haar om de steen te verplaatsen.
Wat u kunt doen is dan nog een lastige vraag. Klagen natuurlijk en verzoeken om de steen terug te plaatsen. Maar als men dat niet doet, wat dan?
Er is waarschijnlijk geen schriftelijk besluit om de steen te verplaatsen en dan is er geen besluit waar men op grond van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) bezwaar tegen aan kan tekenen. U zou dan nog een schriftelijk besluit uit moeten lokken.
Een civiele rechtszaak lijkt mij altijd mogelijk, maar is natuurlijk niet aantrekkelijk vanwege de hoge (advocaten)kosten.
U kunt het beste proberen toch in minnelijk overleg een oplossing te vinden. Als dat niet direct zou lukken is mediation misschien een goede optie.
Misschien zou ook een gemeentelijke klachtencommissie, als die bestaat, als een soort mediator kunnen functioneren. Nu zijn er volgens de Awb ook procedures voor klachten, maar dat gaan over klachten over het functioneren van personen. En het gaat hier niet over het functioneren van personen; de verantwoordelijke beheerder zal zeker niet opzettelijk iets onjuist hebben gedaan. Maar een klachtencommissie kan wel een zaak objectief beoordelen en misschien ook even ter plekke gaan kijken. Het is maar een idee.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
