Mag ik zelf een grafsteen ontwerpen? (vergunning geweigerd)
24 september 2003
Vraag nummer: 2499 (oude nummer: 3100)
Mijn moeder is onlangs overleden. Als een soort "rouwverwerking" heeft mijn vader (99 jaar) zelf met moderne materialen (kunststof) een grafsteen ontworpen. Het is een dubbelgraf (naast elkaar) waar ook al voor hem de nodige informatie opstaat. Mijn vader is door de begrafenis-onderneming en de begraafplaats niet op de hoogte gebracht dat hier regelgeving over is. Nu is de grafsteen inmiddels geplaatst en voldoet aan de gestelde afmetingen. Nu krijgt hij bericht van de gemeente Eindhoven (Algemene begraafplaats) dat de grafsteen estetisch niet verantwoord is, niet past op deze begraafplaats en dus verwijdert moet worden. Dit is naar de mening van mijn vader niet terecht, daar estetisch een nogal ruim begrip is en voor de een is een graf wel mooi en voor de ander niet! Als ik zo over deze begraafplaats loop zij r in mijn ogen ook graven die niet "kunnen", om het zo maar eens te zeggen. Het is toch zo dat men zelf mag bepalen hoe een grafsteen er uit gaat zien! Kunt U hieromtrent opheldering verschaffen!
Antwoord:
Geachte heer of mevrouw,
Zelf een grafsteen ontwerpen mag altijd. Natuurlijk. Maar het plaatsen van een monument op een graf is altijd aan voorschriften gebonden. Vaak logische voorschriften qua maatvoering (het monument moet niet deels op een buurgraf of op een pad staan) en duurzaamheid en soms ook voorschriften qua uiterlijk. U zegt dat uw vader niet door de begraafplaats hiervan op de hoogte is gebracht, maar er bestaat ook zoiets als zelf vragen. De plaatsing van een grafmonument is op de meeste begraafplaatsen in ons land alleen toegestaan na het verkrijgen van een vergunning en dat geldt ook voor Eindhoven. Mij lijkt het logisch dat als men een monument wil plaatsen, men even met het kantoor van de begraafplaatsen contact opneemt om te vragen hoe of wanneer dat kan en dat men niet in het wilde weg aan de slag gaat.
Voor de plaatsing gelden dus regels. Die regels hoeft een gemeente niet van tevoren toe te sturen, ze gelden gewoon. De regels zijn openbaar (op te vragen) en er geldt het adagium eenieder wordt geacht de wet te kennen. Er zal vast ook wel in folders en/of in een grafakte e.d. naar verwezen worden.
Bij kerkelijke en andere bijzonder begraafplaatsen ligt het overigens anders; daar gelden zulke regels pas als ze van tevoren direct of indirect (via een reglement bijvoorbeeld) aan betrokkenen zijn medegedeeld. Maar dat speelt hier niet.
De criteria om de plaatsing van een monument wel of niet toe te staan, zijn bij 9 van de 10 begraafplaatsen dezelfde: het monument moet binnen bepaalde maten blijven, het monument moet veilig geconstrueerd en zonodig gefundeerd zijn, het materiaal moet duurzaam zijn en het monument mag geen afbreuk doen aan het aanzien van de begraafplaats. Ook de gemeente Eindhoven hanteert deze criteria (wat is het toch handig om een archief met verordeningen te hebben). Uit uw verhaal begrijp ik dat men de grafbedekking esthetisch niet verantwoord vindt, ofwel dat deze afbreuk doet aan het aanzien van de begraafplaats. Tja, dat is een moeilijk punt, want over smaak valt niet te twisten. Maar het oordeel van de gemeente is doorslaggevend in deze.
Uw vader kan tegen een dergelijke weigering om een monument toe te staan bezwaar aantekenen. Hij moet dan binnen 6 weken een brief schrijven dat en waarom hij het niet met de afwijzing eens is. Hij wordt dan ook uitgenodigd voor een hoorzitting en kan daar zijn standpunt toelichten. Veel mensen kunnen nu eenmaal beter vertellen dan schrijven en dan is er een optimale kans om de zaak goed over het voetlicht te krijgen.
Een belangrijke vraag is natuurlijk: hoe kansrijk ben je om de gemeente er van te overtuigen dat dit monument toch toegestaan zou kunnen worden. Ten eerste moet je dan de begraafplaats(en) eens goed bekijken en kijken of er al andere monumenten staan die op het ontwerp van uw vader lijken. Dan is er een precedent en kun je je daar op beroepen. Het probleem zit hem misschien in het gebruikte materiaal, de kunststof. Denkbaar is ik zit nu maar even hardop te denken dat de gemeente bang is dat dit snel breekt, of dat dit vuil aantrekt of absorbeert, waardoor het op den duur een lelijk aanzien krijgt. Ik verzin maar wat. Je zou dergelijke bezwaren misschien kunnen ondervangen door het kunststof te vervangen door een ander materiaal, roestvrij staal of glas, ik verzin maar wat. Om door het kunststof te verven en te verduurzamen. Misschien spelen ook andere aspecten een rol.
Mijn advies is: kijk ook eens creatief hoe een tussenoplossing bereikt zou kunnen worden.
Wanneer er meningsverschillen zijn, is het altijd van belang dat beide partijen bereid zijn om elkaar een eindje tegemoet te komen en om met elkaar mee te denken. De partij die star roept Ik wil niks veranderen of Ik sta niks toe ook al wijzigen ze alles is de partij die niet sterk staat tijdens een bezwarenprocedure. Of eventueel later bij de rechter. Een bezwarencommissie en een rechter kijken ook altijd hoe redelijk een partij zich opstelt en of een partij zich inspant om een variant te verzinnen.
Samenvattend: de gemeente staat in haar recht om een monument te weigeren, maar teken bezwaar aan en zoek ook naar alternatieven.
Overigens speelt bij dit soort zaken vaak mee dat het een gemeente zelf niets kan schelen wat er op een graf staat, maar dat zij vaak geconfronteerd wordt met klachten van andere mensen met een graf in de buurt. Mensen die het maar niets vinden dat zon lelijk ding in de buurt van hun graf staat en zich er aan ergeren en gaan klagen. Dergelijke ervaringen uit het verleden hebben gemeenten en andere houders van begraafplaatsen er toe aangezet om regels op te stellen om zulke burenruzies te voorkomen.
mr W.G.H.M. van der Putten
