Haarscheurtjes in grafsteen; wie kan dit beoordelen?
24 november 2003
Vraag nummer: 2672 (oude nummer: 3447)
Geachte Heer v.d. Putten
Op onze gemeentelijke begraafplaats liggen grafmonumenten met een horizontale grafbedekking. Enkele weken na een bijzetting in een van deze graven kreeg ik van de nabestaande van het aangrenzende graf te horen dat er na de bijzetting haarscheurjes zitten in de horizontale grafbedekking.
Ik heb zeer mijn twijfels of dit door de werkzaamhede ontstaan is.
Ik ben op zoek naar iemand die die dit deskundig kan beoordelen.
Antwoord:
Geachte heer,
Het lijkt mij (ook) vreemd dat in een liggende grafsteen haarscheurtjes kunnen zitten als gevolg van werkzaamheden in het naastgelegen graf. Haarscheurtjes lijken mij per definitie een teken van de tand des tijds, de werking van uitzetting en inkrimping door zon en koude, vocht e.d. Ik kan mij best voorstellen dat het monument van een naastliggend graf te lijden kan hebben van een begraving, met name omdat de grond onder (de fundering van) het monument iets kan verzakken. Maar dan heb je te maken met breuk, niet met haarscheurtjes, denk ik.
Maar dit is lekenpraat. U vraagt: wie kan hier wel iets over zeggen? Ik denk in de eerste plaats aan een steenhouwer, iemand van het Centrum Natuursteen in Utrecht of aan een materiaaldeskundige van bijvoorbeeld de Rijksdienst voor de Monumentenzorg te (nu nog) Zeist (de dienst verhuist op korte termijn naar Amersfoort). Daar hebben mensen ruime ervaring met kapotte stenen e.d. en met de oorzaken.
Als ik het juridisch bekijk, niet als leek, ligt de zaak er echter anders bij. Als jurist zegt ik: wie stelt moet bewijzen.
Als iemand meent dat zijn grafmonument schade heeft ondervonden door werkzaamheden aan het naastliggende graf, zal hij dat zélf moeten bewijzen of zeer aannemelijk moeten maken. Het is niet de taak van de gemeente om haar onschuld aan te tonen, maar de taak van de klager om de schuld in de zin van oorzaak en gevolg aan te tonen. Dus juridisch gezien hoeft u als gemeente niet op zoek te gaan naar een deskundige, maar de stellende partij.
Een ander aspect is, dat als uw gemeente een goede beheersverordening heeft, daarin de risicos voor het hebben van een grafsteen liggen bij de rechthebbende op een graf. Dat kan in dit geval de klagende partij zijn. Maar ook, als de klacht terecht is, bij de rechthebbende op het graf waarin begraven is. Er is juridisch gezien geen enkele reden waarom de houder van de begraafplaats, de gemeente, hiervoor aanspreekbaar zou moeten zijn. Het is het risico van het hebben van een graf. En niet de gemeente wil een graf hebben, maar de betrokken rechthebbenden. Voor zover er dus schade en risico is, behoort die mijn inziens in een verordening goed te zijn afgedekt.
Aan de andere kant is het natuurlijk wel zo, dat als de gemeente inderdaad een schade veroorzaakt, de gemeente (of haar verzekering) natuurlijk gewoon die schade zonder gezeur moet vergoeden. Bijvoorbeeld als een medewerker met een graafmachine of maaimachine een steen beschadigt. Maar zon soort situatie is hier niet aan de orde. Het zou wel aan de orde kúnnen zijn als de schade aan het monument te wijten is aan het grafdelven door de gemeente, waarbij de gemeente het graf en de buurgraven niet goed gestut zou hebben. Maar dan is het nóg aan de andere partij om dat te bewijzen of voloende aannemelijk te maken. De aanwezigheid van scheurtjes zegt op zich helemaal niets.
Kortom: niet de gemeente moet op zoek naar een deskundige, maar de stellende partij. Die moet aantonen dat de schade te wijten is aan bijvoorbeeld een verzakking van het graf als gevolg van ondeugdelijk werken aan het naburige graf. Alleen zéggen dat het de schuld van de gemeente is, is onvoldoende. Als de stellende partij dan met een rapportje van bijvoorbeeld een steenhouwer komt, en dat rapportje niet overtuigend is, kan de gemeente zelf nog een andere deskundige om een mening vragen bij wijze van contra-expertise.
Overigens hebben de meeste gemeenten een WA-verzekering; het kan ook nuttig zijn om deze klacht/claim bij uw verzekeraar neer te leggen.
En neem voor de zekerheid ook contact op met de afdeling Juridische Zaken van uw gemeente; die is er niet voor niets.
mr W.G.H.M. van der Putten
