Eigendomsrecht bronzen grafbeeld
16 februari 2017
Vraag nummer: 49681
Beste Mr Willem van der Putten
Een klein jaar geleden werd mijn moeder er op geattendeerd door een kennis dat er bij het graf van mijn helaas veel te jong overleden neefje (Bartje 1966-1973) een bordje was geplaatst met daarop de mededeling dat er familie werd gezocht. Blijkbaar was het de gemeente Gorinchem niet gelukt familie te vinden. De moeder van Bartje is 5 jaar naar zijn overlijden zelf overleden en bijgezet in het graf van haar zoontje. De vader van Bart, genaamd Johan (de broer van mijn moeder) is 3 jaar geleden overleden. Mijn moeder heeft de laatste 10 jaar gezorgd voor mijn zieke oom Johan en zijn volledige erfenis gehad, maar dit ter zijde. Toen mijn moeder hoorde dat er familie gezocht werd betreft het graf van Bartje heeft zij contact gezocht met de beheerder van de begraafplaats. Deze man wist haar te vertellen dat de huurperiode van het graf al 2 jaar was verlopen. Volgens mijn moeder was het de wens van Johan dat bij het verstrijken van de huurperiode van het graf, deze geruimd zou worden (Johan was de huurder). Zelf wilde Johan gecremeerd worden. Na het overlijden van Bartje heeft mijn oom Johan door een plaatselijk bekende Kunstenaar een Bronzen beeldje laten maken. Dit is op een sokkel op het graf van Bartje geplaatst. In overleg met de beheerder van de begraafplaats heeft mijn moeder 10 maanden geleden samen met mij het bronsen beeld van de sokkel gehaald en geplaatst in haar woonkamer naast de urn van Johan en naast de van klei gemaakte voorstudie van het bronzen beeld. Nu plots 10 maanden later eist de gemeente Gorinchem het bronsen beeldje op. Zij willen nu van het graf een monument maken en het beeldje terugplaatsen op de sokkel. Nu zegt mijn moeder; Dit is prima, alleen wil ik wel dat ik en de familie rechthebbende van het beeld blijf en contactpersoon. De gemeente beweerd nu dat de huurperiode al enige tijd verlopen was op het moment dat wij het beeldje van de sokkel verwijderde en daar dus geen aanspraak op kunnen krijgen. Het feit dat de beheerder van de begraafplaats ons toen toestemming heeft gegeven voor het verwijderen van het beeldje had nooit mogen gebeuren aldus de gemeente. Om procedures te voorkomen hebben wij het beeldje onlangs bij de gemeente gebracht. Onze vraag meneer van der Putten is; Kan de gemeente dit zomaar eisen?
Alvast bedankt voor Uw tijd! Groet Kees de Woerdt
Antwoord:
Geachte heer,
Ik heb eens even gekeken naar de beheersverordening van de gemeentelijke begraafplaats te Gorinchem. Ik lees daar:
"Artikel 24 Verwijdering grafbedekking na verstrijken van de termijn
1. De grafbedekking kan na het verstrijken van de termijn van uitgifte van het graf door het college worden verwijderd.
2. Het voornemen tot verwijdering van de grafbedekking maakt het college ten minste een jaar voorafgaande aan het tijdstip waarop de grafbedekking zal worden verwijderd per brief aan de rechthebbende of, wanneer het een algemeen graf betreft, aan de gebruiker bekend. Wanneer het adres van de rechthebbende of gebruiker niet bekend is, maakt het college het voornemen tot verwijdering van de grafbedekking gedurende ten minste een jaar voorafgaande aan het tijdstip waarop de grafbedekking zal worden verwijderd door middel van een bij het graf te plaatsen bordje en bij de ingang van de begraafplaats bekend.
3. Indien de grafbedekking niet binnen dertien weken na de verwijdering is afgehaald, vervalt deze aan de gemeente, zonder dat de gemeente tot enige vergoeding verplicht is."
De regeling van de gemeente houdt in dat de gemeente op een bepaald moment het grafmonument wil afnemen, waarbij de (voormalige) rechthebbende minstens een jaar tevoren dient te worden gewaarschuwd. Dan pas kan de gemeente het grafmonument afnemen. Pas nadat het monument 13 weken door de gemeente is bewaard, wordt de gemeente eigenaar van het monument.
In het geval van het graf van Bartje heeft uw moeder in overleg met de beheerder het bronzen beeld van de sokkel gehaald en thuis geplaatst. Dat betekent dat de periode van 13 weken feitelijk is verkort tot een uurtje of zo en dat het monument nog lang niet aan de gemeente vervallen was.
Dat de huurtermijn van het graf al 2 jaar vervallen was, is niet relevant voor artikel 24 van de verordening. De termijn van 13 weken gaat pas lopen na het afnemen van het gedenkteken en niet na het aflopen van de huurtermijn.
De gemeente Gorinchem was volgens haar eigen verordening nog geen eigenaar van het gedenkteken en kon het dus ook niet opeisen.
Het is onjuist dat de gemeente nu stelt dat de beheerder van de begraafplaats uw moeder destijds geen toestemming had mogen geven voor het verwijderen van het beeldje. Na het afnemen van het beeldje had uw moeder als rechtsopvolger van uw oom die voormalig rechthebbende was, 13 weken de tijd gehad om het beeldje op te halen. Pas na die 13 weken zou de gemeente eigenaar geworden zijn. Maar uw moeder had het beeldje veel eerder.
Ik ben van mening dat uw moeder het beeldje nu weer kan opeisen, omdat de gemeente het in strijd met de eigen verordening heeft teruggevraagd.
Overigens is artikel 24 een heel vreemde bepaling. Eigenlijk was de eigendom van het beeldje op grond van de wet al eerder aan de gemeente toegevallen, na afloop van de huurtermijn van het graf. Maar de gemeente had nabestaanden er dan ook tijdig op moeten attenderen dat zij het beeldje - dat formeel in de erfenis van uw oom viel zolang er grafrecht op het graf rustte - eerder hadden kunnen afhalen en meenemen. Echter, in haar verordening doet de gemeente Gorinchem weer afstand van haar wettige eigendom zolang een gedenkteken nog op een graf staat. Maar voor uw moeder doet dat er allemaal niet toe.
Uw moeder kan alsnog besluiten om het beeldje op het graf te laten staan. Maar dan doet zij er goed aan om vast te leggen dat dit geen normale situatie van een gewoon grafmonument is en dat zij het beeldje in eigendom heeft en houdt en alleen uitleent. Misschien is het nog beter als zij het beeldje aan u cadeau doet en u dan met de gemeente overeenkomst dat u het beeldje in eigendom hebt en alleen uitleent. Want waarschijnlijk leeft u langer dan uw moeder en kan u zonodig beter en langer voor de belangen van beeld opkomen.
Maar uw moeder kan het beeldje ook weer gewoon thuis bewaren.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Vergelijk snel en eenvoudig offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartoffertes.nl
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43
