Vraag voorwaarden overschrijven grafrechten SBD
29 november 2024
Vraag nummer: 69327
Geachte mr. Van der Putten.
Ik ben de rechthebbende van 2 grafrechten die mijn vader bij de gemeente Dantumadiel afsloot op 20 juni 1989 tegen een eenmalige afkoopsom en die voor onbepaalde tijd van kracht zijn. Destijds was de begraafverordening van 8 juni 1965 van toepassing. Daarin is een regeling voor een bijdrage aan de algemene onderhoudskosten van de begraafplaatsen opgenomen.
Op 19 juli 2007, na het overlijden van mijn beide ouders, is deze grafakte door de gemeente Dantumadiel op mijn naam (als oudste) overgeschreven op verzoek van mijn broer en zussen. Ik betaalde alleen een klein overschrijftarief en de gemeente bracht geen overige kosten voor onderhoudskosten in rekening. In totaal verkocht de gemeente Dantumadiel ongeveer 2000 van dergelijke grafaktes.
Op 1 juli 2016 nam de Stichting Begraafplaatsen Dantumadiel (SBD) het eigendom van alle gemeentelijke begraafplaatsen over van de gemeente, onder de onderstaande voorwaarde :
“Met ingang van die datum vervallen de voordien bestaan hebbende voorschriften en bepalingen op dit gebied, behoudens eerbiediging van rechten, verkregen voor de inwerkingtreding van dit reglement, voor zover niet is strijd met wettelijke bepalingen.”
Aangezien ik een dagje ouder wordt (76+) wil ik deze grafakte bij leven overdragen aan mijn dochter (zij is van de 2e graad/ overschrijving tot en met een nazaat van de 3e graad is toegestaan), die daartoe bereid is. Ik heb daar tot 3 maal toe een verzoek bij de SBD ingediend, onder de voorwaarden dat de grafrechten ongewijzigd blijven en dat de beheersverordening van 1965, die van kracht was ten tijde van de vestiging van de grafakte, ook ongewijzigd van kracht blijft.
De SBD weigert dit uit te voeren: Zij wil ons haar eigen grafakte opdringen en haar eigen beheersreglement toepassen, zodanig dat zij opnieuw grafrechten en begraafplaatsenonderhoudskosten in rekening kan brengen.
Mijn vragen:
a. Heeft de SBD het recht om de bestaande grafakte te negeren en haar eigen grafakte aan ons op te dringen?
b. Heeft de SBD het recht om de vigerende verordening naast zich neer te leggen en haar eigen beheersreglement aan ons op te dringen?
c. Heeft de SBD het recht om de overschrijving te weigeren onder onze voorwaarden.
d. Hoe kan ik de SBD bewegen om de overschrijving uit voeren en mij daar een kennisgeving van te geven?
e. Kan ik de gemeente Dantumadiel aansprakelijk stellen voor het niet uitvoeren van het verzoek aan de SBD? De gemeente leverde de grafakte en was oorspronkelijk aansprakelijk voor de voorwaarden bij de door haar uitgegeven grafakte.
Ik dank u bij voorbaat voor uw antwoorden.
Tseard Rintjema
NB Ik beschik over alle bewijsdocumenten.
Antwoord:
Geachte heer,
Wat u schreef, klopt deels.
Op 1 juli 2016 nam de Stichting Begraafplaatsen Dantumadiel (SBD) alle gemeentelijke begraafplaatsen over van de gemeente, onder de onderstaande voorwaarde:
“Met ingang van die datum vervallen de voordien bestaan hebbende voorschriften en bepalingen op dit gebied, behoudens eerbiediging van rechten, verkregen voor de inwerkingtreding van dit reglement, voor zover niet is strijd met wettelijke bepalingen.”
Dat betekent dat de beheersverordening van de gemeente na 1 juli 2016 niet meer geldig was, maar de stichting een eigen reglement moest vaststellen. Dat kon juridisch overigens ook niet anders, want een publiekrechtelijke verordening kan niet door een privaatrechtelijke stichting worden gebruikt. Een stichting is geen overheid, die belasting kan heffen of een straf kan opleggen, wat gemeenten met hun begraafplaatsen wel kunnen doen. Een stichting moet een privaatrechtelijk reglement vaststellen en hanteren; dat kan niet anders.
Dat nieuwe reglement geldt voor ALLE graven, dus ook voor uw 2 graven. Maar de oude rechten die op de bestaande graven rustten, blijven wel van kracht.
Dat is niet met elkaar in strijd, maar het is soms even puzzelen om te kijken wat die rechten dan precies zijn.
Een voorbeeld. Stel dat de graven zijn uitgegeven met het recht om 3 overledenen per graf te begraven en dat een grafmonument van 100 cm hoog mocht worden geplaatst, en dat in het nieuwe reglement staat dat er slechts 2 overledenen in een graf mogen worden begraven en dat een gedenksteen hoogstens 90 cm hoog mag zijn, dan gelden op deze punten toch de bepalingen van de oude verordening.
Je kunt dan niet zeggen dat de oude verordening blijft gelden en dat het nieuwe reglement niet geldt. Want dat is niet zo. De oude rechten voor het graf gelden; niet de oude verordening.
Stel dat in de oude verordening stond dat een grafmonument of een grafbeplanting 100 cm hoog mochten zijn en dan in het nieuwe reglement staat dat een grafmonument 90 cm hoog mag zijn en dat helemaal geen struikjes meer geplaatst mogen worden. Dan mag u anno 2024 een kapot grafmonument toch vervangen door een monument van 100 cm, want daar had u vergunning voor, maar niet vervangen door een struikje.
Als u het graf wilt overschrijven op naam van uw dochter, dan moet zij de oude tekst van de oude akte krijgen. Haar naam kan op de oude akte worden gezet, als daar plaats voor is. En anders kan een nieuwe akte worden gemaakt, waar alleen in staat dat uw dochter de rechten en plichten van de oude akte overneemt. Zij hoeft beslist niet te accepteren dat zij een nieuwe akte krijgt doe alleen of grotendeels verwijst naar het huidige reglement. Ze moet een voortzetting van de oude rechten krijgen. Maar in die voortzetting kan wel staan dat anno 2024 het reglement van de SBD geldt, behoudens de rechten van het graf die gebaseerd waren op de oude verordening.
Nu over naar uw vragen.
a. Heeft de SBD het recht om de bestaande grafakte te negeren en haar eigen grafakte aan ons op te dringen?
Nee, dat recht heeft zij niet. De bestaande akte is en blijft de basis van de rechtsbetrekking tussen de SBD en u en later ook uw dochter.
b. Heeft de SBD het recht om de vigerende verordening naast zich neer te leggen en haar eigen beheersreglement aan ons op te dringen?
Ja en nee. De oude beheersverordening van de gemeente geldt niet meer. Nu geldt het reglement van 2016 van de SBD. Echter, op het graf rusten nog wel rechten die gebaseerd zijn op de oude verordening en niet alle onderdelen van het reglement uit 2016 van de SBD zijn van toepassing op uw graven. Gedurende de looptijd van de overeenkomst over een graf, kan de privaatrechtelijke begraafplaatshouder de voorwaarden niet eenzijdig veranderen, tenzij er op dat punt in het verleden al een voorbehoud was gemaakt.
Ik verwijs naar het bindend advies d.d. 21-10-2020 over klacht 2020-045 inzake 'Kosten onderhoud begraafplaats' van de Ombudsman uitvaartwezen. Te vinden via https://www.ombudsmanuitvaartwezen.nl/uitspraak/kosten-onderhoud-begraafplaats/
Ik wijs voorts op mijn video https://www.youtube.com/watch?v=ZSRUYO2LaC0.
Een begraafplaatshouder mag en kan de voorwaarden van een contract niet veranderen als het grafrecht wordt overgeschreven op naam van een ander. Zie
Zie o.a. ook vraag nummer: 69013 'Opeens nieuwe onderhoudskosten na overschrijving graf'.
c. Heeft de SBD het recht om de overschrijving te weigeren onder onze voorwaarden.
Ja, als u als voorwaarde stelt dat de verordening uit 1965 van toepassing is en het reglement uit 2016 niet.
Maar u hoeft helemaal geen voorwaarden ten aanzien van de oude verordening of het nieuwe reglement te stellen. U kunt wel eisen dat de oude grafakte wordt gebruikt of overgeschreven. U(w dochter) hoeft geen akte te accepteren die nieuw is en alleen uitgaat van het actuele reglement.
d. Hoe kan ik de SBD bewegen om de overschrijving uit voeren en mij daar een kennisgeving van te geven?
U kunt overwegen een klacht in te dienen bij de Ombudsman uitvaartwezen, als de SBD is aangesloten bij de Landelijke Organisatie van Begraafplaatsen. Ook kunt u overwegen om een advocaat in de arm te nemen, die kan dreigen met een rechtszaak, of ook een rechtszaak kan beginnen. Maar dan moet u ook even kijken naar de kosten. Misschien hebt u een rechtsbijstandsverzekering; die kan u dan ook helpen.
e. Kan ik de gemeente Dantumadiel aansprakelijk stellen voor het niet uitvoeren van het verzoek aan de SBD?
Nee, de gemeente heeft niets met de huidige situatie van doen. U kunt wel de gemeenteraad aanschrijven en uw teleurstelling uitspreken over de gang van zaken. Dat lucht misschien op, maar juridisch heeft het geen betekenis.
Zie ook de soms vergelijkbare vragen in de subrubriek 'Graf overschrijven'.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Nieuwe site voor mensen die zelf de regie over hun overlijden in handen willen hebben:
www.exit.nl. Met:
- documenten voor medische beslissingen: euthanasieverklaring, volmacht, behandelverbod etc.;
- uitvaartwensen vastleggen;
- een eenvoudige crematie regelen.
TIP
Een uitvaart zoals u dat wilt, zonder compromisssen. Regel hier uw uw exclusieve begrafenis of crematie.
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages – kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden.
Zoals over de aankoop en het behoud van een graf voor eeuwig:
Zoals: Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de uitvaart?
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43.
