Overschrijven rechten na overlijden rechthebbende
6 november 2013
Vraag nummer: 36292
Hallo,
Uit meerdere antwoorden op uw site is het wel duidelijk dat een gemeente geen actieve plicht heeft om uit te zoeken of er potentiele rechthebbenden zijn na het overlijden van een rechthebbende. Ook is duidelijk dat bij het overschrijven geldt "wie het eerst komt, wie het eerst maalt". Kunt u echter aangeven of dit gebaseerd is op (en zo ja, welke) bepaalde regelgeving?
Alvast bedankt!
Antwoord:
Geachte heer of mevrouw,
Een gemeente heeft geen plicht om actief te zoeken of er potentiele rechthebbenden zijn, maar er is ook nog zoiets als fatsoen en gezond verstand.
Als de gemeente weet dat een rechthebbende overleden is, waarom zou zij dan de nabestaanden er niet op attenderen dat er een graf is, dat overgeschreven moet worden. Er kan snel en eenvoudig een standaardbriefje worden geschreven, gericht aan de erfgenamen, op het adres van de overleden rechthebbende. Als dat binnen een maand na overlijden gebeurd, wordt post door nabestaanden nog ontvangen of doorgestuurd.
Voor gemeenten, die de GBA onder handbereik hebben, is het niet zo moeilijk om nabestaanden te benaderen. Maar voor bijzondere (kerkelijke en andere particuliere) begraafplaatsen is het wel moeilijk om nabestaanden te vinden. Zij hebben sinds 2010 niet meer de verplichting om zich tot het uiterste in te spannen om nabestaanden op te sporen en aan te schrijven. Overigens was die verplichting nooit met zoveel woorden in de wet te vinden; die was bekend uit de parlementaire discussie in de Tweede Kamer. Soms is de wetsgeschiedenis van belang om te weten hoe soepel of strikt een regel moet worden toegepast.
Ik meen inderdaad het als een graf moet worden overgeschreven, het beginsel 'Wie het eerst komt, wie het eerst maalt' moet worden toegepast. Dat is geen wetsregel, maar gezond verstand. Een voorbeeld kan het duidelijk maken.
Stel, Jan vraagt op maandagochtend om het graf over te schrijven. Op maandagmiddag voert de administratie de overschrijving uit. Nu komt op dinsdag Piet, die ook om overschrijving vraagt. Dan moet Piet worden meegedeeld dat het graf inmiddels al is overgeschreven; Piet vist achter het net.
Een andere situatie. Stel, Jan vraagt op maandagochtend om het graf over te schrijven. Zijn verzoek wordt niet meteen afgehandeld maar op een stapel gelegd. Op dinsdag komt Piet, die ook om overschrijving vraagt. Waarom zou het nu een vraag moeten zijn of het graf op naam van Jan of op naam van Piet moet worden overgeschreven? Wie het grafrecht krijgt, moet niet afhangen van het toeval of de administratie van de begraafplaats tijd heeft om de eerste aanvraag al af te handelen of niet. Jan behoort het grafrecht te krijgen.
Het komt wel vaker voor dat Piet zegt dat Jan het grafrecht niet mag krijgen. Dat zijn situaties waar de begraafplaatshouder zich niet in moet mengen. Hij moet het grafrecht aan de eerste aanvrager geven. Als een ander meent dat dit onterecht is gebeurd, kan hij een bezwaarschrift indienen of zich tot de burgerlijke rechter wenden. De begraafplaatshouder moet niet voor rechter spelen.
Ik attendeer u overigens ook op de video 'Kan de houder van de begraafplaats andere voorwaarden opleggen bij de overschrijving van een grafrecht?'
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Is een uitvaartondernemer verplicht?
