Overschrijven grafrecht (rechtsgeldig?)
6 februari 2003
Vraag nummer: 1985 (oude nummer: 2371)
Thu, 6 Feb 2003 18:27
Mijn zus zegt dat zij de grafrechten van het familiegraf tijdens het leven van mijn twee maanden later overleden broer heeft ovegenomen. Zij heeft hiervan geen schriftelijk bewijs. De begrafenisondernemer zegt dat hij bij de mondelinge overdracht aanwezig was.
De gemeente heeft de naam van mijn broer op de grafkaart doorgestreept en die van mijn zus erop ingevuld. Heeft dit rechtskracht ?
Antwoord:
Geachte heer of mevrouw,
Ja, dit heeft rechtskracht.
Ik bespreek 2 situaties:
1. Als uw broer nog leefde, was een overboeking alleen mogelijk op aangeven van uw broer. Dat kon schriftelijk, met een kort briefje. Of mondeling, als hij zelf naar het gemeentehuis was gegaan. Wat niet kon, wat ik althans als ik gemeente was nooit zou accepteren, is dat uw zus alleen was gegaan en zei dat uw broer had gezegd dat het recht overgeschreven kon worden.
2. Op het moment dat uw broer overlijdt, kan iedere belanghebbende bij de gemeente om overschrijving van het grafrecht vragen. Uw zuster had toen om overschrijving kunnen vragen.
Nu uw broer is overleden, is het feitelijk niet meer relevant of de situatie onder 1 of onder 2 aan de orde was of in theorie kon zijn: beiden hebben hetzelfde effect.
U zegt dat uw zuster geen schriftelijk bewijs heeft. Wat bedoelt u? Bewijs dat uw broer het over wilde dragen, of bewijs dat zij thans rechthebbende is? Het bewijs dat uw broer het over wilde dragen, hoeft alleen de gemeente te hebben. Nadat het recht is overgedragen, heeft dat 'bewijs' geen betekenis meer. Maar als uw zuster het grafrecht heeft, moet zij er ook wel een bewijsstuk van krijgen van de gemeente. Het vestigen van een grafrecht geschiedt volgens de wet schriftelijk, dus de gemeente moet een brief schrijven of een beschikking afgeven, waaruit blijkt dat zij nu het grafrecht heeft.
Maar op zich heeft de inschrijving van uw zus in het register van de begraafplaats (de grafkaarten van alle kaarten samen vormen een register) al rechtskracht. Alleen is de zaak nog niet rond (juristen noemen dat: juridisch 'perfect') als er nog geen bewijs aan uw zuster is verstrekt.
Uit uw vraag leid ik af dat u het er niet mee eens bent. Anders stelde u waarschijnlijk de vraag niet. De vraag is dan: kunt u dit nog veranderen?
Nee, waarschijnlijk niet. U kunt dit alleen veranderen wanneer u kunt aantonen dat het graf ten onrechte overgeschreven is, bijvoorbeeld aan de hand van het testament van uw broer, waarin deze bepaalde dat het graf op naam van iemand anders moest staan. Het moeten wel heel zware en duidelijke bewijzen zijn, waar u mee aan moet komen.
Maar met zulke bewijzen bent u er nog niet. Stel dat er een dergelijk testament is, dan mag de gemeente de overboeking nog niet zomaar veranderen. De gemeente mag de tenaamstemming alleen veranderen, als a) uw zus er opdracht toe geeft of b) er een rechterlijk vonnis is, dat daar opdracht toe geeft. De gemeente mag niet zelf voor rechter spelen. U dient dus uw zus te benaderen en te zeggen dat zij opdracht moet geven tot overboeking ter uitvoering van het testament, op straffe van het aanspannen van een rechtszaak. Als uw zuster dan niet vrijwillig meewerkt, dan dient er inderdaad een rechtszaak tegen haar gevoerd te worden. En aan de hand van het vonnis kan de gemeente de boel veranderen.
Dit is allemaal theorie. Want ik neem niet aan dat er zoiets als een testament over deze kwestie is, anders zou u het wel zeggen. En het is natuurlijk nogal een ingrijpende zaak om tegen een eigen zus te (moeten) procederen, nog afgezien van de kosten, die in de duizenden euro's zullen lopen.
Maar ik geef graag een compleet beeld van hoe het te veranderen zou zijn. Niet makkelijk, dus. Als het grafrecht is overgeschreven in het register van de gemeente, heeft dat in principe rechtskracht, ook als de gemeente (nog) in het verzuim is om er een schriftelijk bewijs van te verstrekken.
mr W.G.H.M. van der Putten
6 februari 2003
