Jurisprudentie 'bijzondere' begraafplaatsen (op eigen terrein)
18 november 2003
Vraag nummer: 2655 (oude nummer: 3410)
Moet de gemeente een verzoek (begraven op eigen grond) inwilligen, als aan de vereisten wordt voldaan, op grond van artikel 40 WLB? Is er jurisprudentie over te vinden, en zo ja, waar kan ik dat vinden?
Antwoord:
Geachte heer of mevrouw,
De vraag of de gemeente een verzoek moet inwilligen als om begraven op eigen grond wordt gevraagd, is er een die bijna niet te beantwoorden is. Want er zitten zoveel haken en ogen aan, dat het makkelijk 10 kantjes kunnen worden. En dat valt buiten het bereik van deze rubriek.
Begraven op eigen grond is verboden. Wat wél mag, is het aanleggen van een (mini) begraafplaats(je) op eigen grond. De Wet op de lijkbezorging stelt (in artikel 37) dat in principe iedereen dat kan. Niet alleen particulieren, ook kerkgenootschappen en bedrijven.
Maar er moeten geen bezwaren tegen zijn, zoals technische bezwaren (hoge grondwaterstand bijvoorbeeld) of bezwaren van ruimtelijke ordening (niet midden in woonwijken, natuurparken, waterwingebieden etc.) of andere redelijke bezwaren (erg dicht bij woning buren). De wet bevat geen technische eisen: de inspectie van de volksgezondheid voor de milieuhygiëne (tegenwoordig de VROM-inspectie geheten) moet over die technische voorwaarden adviseren, op grond van artikel 40). De gemeenteraad moet dan beslissen onder welke voorwaarden het verzoek kan worden ingewilligd.
Het principe van de wet is dat het kan, mits er geen bezwaren zijn.
In de praktijk echter loopt dat moeizaam of geheel anders. Gemeenten reageren gewoonlijk erg afhoudend, omdat ze er geen ervaring mee hebben en zoiets denken als "Wat heb ik nou aan mijn fiets hangen". En dan komen ze vaak met argumenten zoals angst voor precedentwerking of allerhande vreemde voorwaarden, zoals dat het alleen mag als het vanuit een geloofsovertuiging geboden is, die voor de bestuursrechter geen stand kunnen of behoren te houden. En ook de VROM-inspectie komt soms met non-argumenten zoals angst voor waardedaling van de grond of het 'gevaar' dat wilde dieren de graven kunnen leeghalen. Je vraagt je af wat hen dat aangaat of hoe ze het verzinnen. Dat soort slechte argumenten wordt echter vaak niet in jurisprudentie weggewerkt, maar in een eerder stadium van overleg van een adviseur met een gemeente. Als men dan dóórdenkt of ervaringen van andere gemeenten hoort is het allemaal wel weer op te lossen, maar dat gaat meestal niet vanzelf. Soms komt er inderdaad ook jurisprudentie aan te pas, maar dat is dan jurisprudentie in heel andere zaken, die hier ook van toepassing kan zijn. Bijvoorbeeld jurisprudentie over ondeugdelijk advies van de VROM-inspectie die speelde in een kwestie rond een op- en herbegraving, maar niet in een zaak over de aanleg van een bijzondere begraafplaats. Met een brede juridische kijk en ervaring is het dan mogelijk om die jurisprudentie over ondeugdelijk advies in geheel andere zaken ook te koppelen aan ondeugdelijk advies inzake de aanwijzing van een nieuwe begraafplaats. Daarom is het niet eenvoudig om te zeggen welke jurisprudentie van toepassing is. Want er zijn vele tientallen andere problemen en dus ook andere toepasbare jurisprudentie denkbaar. Het is de kunde en de ervaring van de advocaat of adviseur om de juiste zaken te koppelen.
Alle jurisprudentie is te vinden in het Thematisch handboek lijkbezorging, een uitgave van de SDU.
Zie andere vragen in de subrubriek 'Graf/begraafplaats op eigen grond' in de hoofdrubriek 'Begraven'. Zoals vraag 'Begraven op landgoed' van 17 december 1997 en vraag Regelgeving over begraven in "eigen" grond uit 1998.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
-----
Naschrift: In 2010 is de regelgeving over de aanleg van begraafplaatsen gewijzigd.
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zie over een graf of een privé begraafplaats op eigen grond ook:
