Rechthebbenden willen geen beslissing nemen
16 november 2011
Vraag nummer: 26713
Wij hebben de rechthebbende op een graf aangeschreven voor evt verlenging van de grafrechten. De rechthebbende heeft hierop gereageerd met de mededeling dat zij zich niet bevoegd voelt om een beslissing te nemen omdat er nog veel neven en nichten zijn. Degene die de administratie bijhoudt heeft er om die reden een onbekende rechthebbende van gemaakt. Hoe gaan we hier mee om?
Antwoord:
Geachte heer of mevrouw,
U moet in elk geval niet in de administratie opnemen dat er geen rechthebbende bekend is!
De rechthebbende blijft rechthebbende totdat het grafrecht verlopen is of totdat hij of zij afstand heeft gedaan van de grafrechten. Tot die tijd is en blijft de rechthebbende verantwoordelijk en soms ook aansprakelijk voor kosten en schades met betrekking tot het graf(monument). Van die verwantwoordelijkheid moet u iemand niet zomaar ontslaan.
Het aan de hand van een telefonisch bericht wijzigen van de administratie, is een onverstandige zaak. Voor het overschrijven of beeindigen van een grafrecht en het veranderen van de rechthebbende, moet men een schriftelijk document hebben, dat de gemeente ook moet bewaren.
Het is ook fundamenteel fout in bestuursrechtelijke zin. Als een medewerker in de administratie eigenhandig wijzigt wie (niet meer) rechthebbende is, wordt feitelijk een besluit genomen, waar belanghebbenden (de rechthebbende maar misschien ook derden-belanghebbenden) bezwaar tegen zouden moeten kunnen aantekenen. Maar dat kan nu niet, omdat er niets op schrift staat. Gelet op de regels van de Algemene wet bestuursrecht is zoiets een grove fout.
Het is op zich een normale zaak dat een rechthebbende met kinderen, broers of zussen dan wel neven of nichten overlegt over de vraag of er behoefte bestaat aan het verlengen van de grafrechten. En vaak gaat het dan ook om de vraag wie er financieel aan bijdraagt.
Maar dat is een intern familieoverleg dat een rechthebbende tijdig moet voeren. De mogelijkheid van het verlengen van een grafrecht wordt - als het goed is - een jaar tevoren aangekondigd. Dus lijkt er ruim tijd om overleg te plegen.
Als de datum waarop het recht verlengd had moeten worden verloopt, zijn de risico's voor rekening van de rechthebbende. Het risico kan zijn dat geen verlenging meer mogelijk is (dat kan formeel ook niet meer nadat de termijn verlopen is; men kan alleen iets verlengen dat er nog is, niet iets wat er niet meer is) en dat men alleen om heruitgifte van het graf kan vragen. Ook valt op die datum van rechtswege (dus op grond van de wet) het eigendom van het grafmonument toe aan de gemeente.
Op dit soort consequenties van niet (tijdig) verlengen moet de rechthebbende gewezen zijn in de brief die hij heeft gehad met het aanbod tot verlenging van de rechten.
Hoe moet u hier mee omgaan? Er is geen reden voor bijzondere maatregelen of bijzonder coulance, zou ik zeggen.
Het overleg met derden is een interne zaak van de rechthebbende. Hij moet dat overleg voeren voordat de lopende termijn van het grafrecht is afgelopen. Als hij nog geen besluit kan of wil nemen voordat de expiratiedatum verlopen is, verloopt het grafrecht. Dat heeft o.a. tot gevolg dat de gemeente het graf kan ruimen en de grafsteen kan vernietigen.
In goed overleg kun je dan nog wel eens een paar weken respijt geven, maar het probleem van de familie is niet het probleem van de begraafplaatshouder. Als dus bijvoorbeeld een andere familie die plek graag wil gebruiken voor een begrafenis van een overledene, is de gemeente vrij om het graf aan die familie uit te geven.
En, nog een kleinigheid, maar toch. U schrijft als onderwerp van deze vraag: 'Rechthebbenden willen geen beslissing nemen'. Dat is onjuist: rechthebbendeN (in meervoud). Er is slechts 1 rechthebbende. U hebt met de vele neven en nichten niets te maken.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek > reportages > kijkersvragen > juridische vragen en antwoorden.
Zoals over de nieuwe wettelijke regeling sinds maart 2011: Van wie is de grafsteen?
