Rechten van rechthebbende (man wordt niet begraven in zijn eigen graf)
21 augustus 2011
Vraag nummer: 25666
N.a.v. recent geval in Nieuwveen: zoon is rechthebbende van graf, waarin begraven vader. Als moeder overlijdt, geeft executeur(!) toestemming haar bij te zetten, buiten zoon om en zonder diens toestemming. Nu zoon zelf is overleden, moet hij elders worden begraven; niet conform zijn wil. Hoe kan dit?
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Deze kwestie is mij toevallig bekend, omdat ik er vorige week door een journalist van het AD over ben gebeld. Ook rond de jaarwisseling ben ik al eens benaderd met vragen over de 'illegale' begrafenis van de moeder.
Voor andere lezers leg ik de zaak even uit.
De zoon had de rechten op het graf van vader, die in 2003 overleed. Hij raakte kort daarop ernstig gebrouilleerd met zijn moeder. Toen de moeder in 2005 overleed, heeft de familie de zoon daar niet van in kennis gesteld en heeft de executeur-testamentair geregeld dat moeder in het graf begraven kon worden, zonder dat de gemeente Nieuwkoop de vereiste toestemming van de zoon/rechthebbende had. Sterker, de gemeente had de rechten op het graf in 2005 ook nog eens overgeschreven op naam van de executeur.
Dat was natuurlijk een ernstige fout van de gemeente. Toen de zoon daar later achter kwam, maakt hij terecht bezwaar. De rechten op het graf werden weer op zijn naam gezet. Maar vorig jaar maakte de zoon ook bezwaar tegen de begraving zonder zijn toestemming.
De kwestie is begin dit jaar zo opgelost, dat de burgemeester aan de zoon verlof heeft gegeven om zijn moeder op te laten graven. Er zat meen ik nog een bijzondere voorwaarde bij, dat dit zou kunnen als hij het graf zelf nodig had. Iets dergelijks, althans. Ik ben de details weer vergeten.
De zaak is extra tragisch, nu de zoon vorige week de hand aan zichzelf heeft geslagen. De zoon ging er waarschijnlijk van uit, gelet op de vergunning van de burgemeester, dan hij dan in het graf van zijn vader begraven zou kunnen worden en zijn moeder naar elders zou moeten worden overgebracht. Maar zo is het nu niet gelopen. Waarom niet, is uw vraag.
De zoon is waarschijnlijk vergeten dat hij weliswaar bij leven rechthebbende van het graf van zijn vader (en moeder) was, maar dat zijn rechten vervallen op het ogenblik van zijn overlijden. Een overledene oefent geen rechten meer uit. Hij kan dan ook posthuum geen aanspraak meer maken op het graf.
Dat geldt natuurlijk niet alleen in deze zaak. Veel mensen vergeten dat zij niet automatisch begraven kunnen of hoeven worden in een graf dat op hun naam staat. Hun rechten vervallen immers op de seconde van hun overlijden. Alleen een nieuwe rechthebbende kan toestemming geven voor het begraven van de oude rechthebbende in een graf.
De zoon had het beter moeten regelen.
Hij had een testament moeten laten opmaken, waarin hij vast had moeten leggen dat de rechten op het graf naar een executeur of andere derde zouden gaan, die opdracht had om hem daar te begraven en de vergunning van de burgemeester tot opgraving van moeder uit te oefenen. Dan had hij daar nu begraven kunnen worden.
Alleen bij testament kan men zaken voor na het overlijden regelen.
Misschien had de zoon wel een testament opgemaakt, maar had hij geen betrouwbare en actieve executeur. Dat is ook nog een valkuil.
Een andere optie zou geweest kunnen zijn, dat hij al bij leven de rechten op het graf in handen had gegeven van een derde, bijvoorbeeld een goede loyale vriend of een stichting. Daar had hij een overeenkomst mee aan kunnen gaan, dat deze derde de vergunning van de burgemeester zou uitoefen en hem daar zou laten begraven.
Er was blijkbaar geen testament of andere regeling, dan wel geen actieve (aan hem loyale) executeur.
Overigens hadden in dit geval andere nabestaanden van de ouders vorige week ook direct een kort geding aan kunnen spannen tegen een eventuele executeur van de zoon, als deze hem in het betreffende graf wilde laten begraven. Het zou vermoedelijk de wens van de ouders geweest zijn om samen in een graf begraven te worden. Het conflict tussen moeder en zoon zou deze wens niet mogen verstoren, zou men voor de rechter kunnen betogen.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
