Grafrechten; wat zijn dat; wat zijn de verplichtingen van partijen?
16 november 2004
Vraag nummer: 3476 (oude nummer: 4968)
Geachte mnr/ mevr,
ik wil graag weten wat we onder grafrechten kunnen verstaan, en welke verplichtingen hieronder vallen van de partijen?
bedankt,
B van Rijswijk
Antwoord:
Geachte heer of mevrouw,
U beseft waarschijnlijk niet wat voor vraag u stelt, want over het antwoord kun je een boek schrijven. Een redelijk dik boek zelfs. Van dat boek zijn enkele onderdelen ook al in handboeken zoals het Handboek Wet op de lijkbezorging (uitgave Vermande 1993) en het boek Begraving (uitgave SDU 2000) beschreven, maar een echt alomvattend artikel of boek bestaat (nog) niet.
Onder grafrechten verstaan we de rechten die een persoon ten aanzien van een graf heeft. Aan deze rechten zijn ook plichten verbonden. De rechten zijn voor een belangrijk deel inhoudelijk bepaald door de beheersverordening of het beheersreglement dat gold toen de rechten zijn uitgegeven. De rechten kunnen een beetje veranderd zijn door nieuwe verordeningen of reglementen. Voorts kunnen er in grafaktes of grafbrieven of bestuursbesluiten nadere voorwaarden staan. Ook kan de betekenis worden ingevuld door wat er in een legesverordening staat. Bij kerkelijke begraafplaatsen zou in principe ook nog canoniek recht iets mogelijk kunnen maken of kunnen beperken.
Lastig is dat het woord 'grafrecht' meer betekenissen heeft.
Ten eerste is het het geheel van rechten en plichten. Ten tweede wordt het woord vaak gebruikt om de 'huur' of het 'gebruiksrecht' aan te duiden. Ten derde wordt de term ook wel gebruikt om de leges (belastingen) die men als 'huurpenningen' moet betalen aan te duiden. En ik heb de term ook nog wel eens gezien in foute betekenissen, zoals de kosten van het openen en sluiten van een graf.
Het is onmogelijk om antwoord te geven op een vraag als "Ik wil graag weten wat we onder grafrechten kunnen verstaan, en welke verplichtingen van partijen hieronder vallen". Want zonder die vraag betrekking te laten hebben op een bepaald graf op een bepaalde begraafplaats is geen antwoord mogelijk. Je kunt dan alleen zeggen dat het in situatie 1 zo is en in situatie 2 een beetje anders en in situatie 3 weer een beetje anders. Maar er zijn duizenden verschillende situaties denkbaar, misschien zelfs wel meer dan 10.000.
De verplichtingen van partijen zijn alleen in concrete situaties te beoordelen.
En soms ook nog niet eens, als het gaat om een oude grafrecht en stukken zoals een grafbrief, het toen geldende reglement, tarieflijst of legesverordening e.d. (deels) ontbreken. Dan wordt het soms helemaal puzzelwerk.
mr W.G.H.M. van der Putten
