Grafrecht verlenging Lutten 2 74bb (zijn graven voor onbepaalde tijd (of niet?))
12 augustus 2017
Vraag nummer: 51625
Geachte heer van der Putten,
Als nabestaanden onderhouden wij een aantal grafmonumenten in Lutten, zonder de grafrecht termijn te kennen of te weten wie formeel rechthebbende is.
Sinds 2012 worden wij aangeschreven door de beheerder met de mededeling dat de grafrechten van de laatst bijgeplaatste (1978) verlopen zijn en dat we die kunnen verlengen of teruggeven. Wij hebben echter geen grafbrieven en de beheerder beaamt dat die destijds niet verstrekt werden. Het overleg stokt wegens gebrek aan onderbouwing van de noodzaak tot verlenging.
Onze reserve komt voort uit het volgende:
- het (particulier) graf van grootvader dateert uit 1931 en over verlenging van rechten hebben wij oma en ouders nooit horen spreken.
- in 1968 wordt de oma bijgeplaatst
- in 1978 wordt haar derde man bijgeplaatst.
- pas in 2012 wordt verlenging aangeboden; niet op het graf, maar op de grafrechten van de oma's derde echtgenoot.
Wie de rechthebbende is of zou behoren te zijn is moeilijk te bepalen. Grafbrieven zijn er niet en er is geen boekhouding bij de beheerder waaruit blijkt wie er betaald heeft en waarvoor (grafdelven of ook grafrechten?).
Vragen:
1. Welke rechtsgrond heeft de beheerder om verlenging te vragen als de geschiedenis suggereert dat het graf in 1931 voor onbepaalde tijd is uitgegeven?
2. Hoelang blijven rechten die verlopen zijn in stand als de beheerder achterstallig is in aanbieden van verlenging?
3. We hebben aangeboden de grafmonumenten te blijven onderhouden als vanouds (zonder verlenging te kopen). De beheerder heeft geen andere aanduiding van rechten dan de datum van bijplaatsing en het huidige reglement. Vragen over gebruikelijke uitgifte termijnen in het verleden worden niet bevredigend beantwoord.
Hoe doorbreken we deze impasse?
Met vriendelijke groet,
K. Stolte
Poseidonburg 2
3437 HP Nieuwegein
0306567440
(graag bereid tot nader toelichting)
Antwoord:
Geachte heer,
Het is zo dat de persoon die meent of stelt dat een grafrecht bestaat, moet aantonen dat het grafrecht (nog) bestaat.
Het is beslist niet zeker dat graven in het verleden altijd of meestal voor onbepaalde tijd of voor hele lange termijnen zijn uitgegeven. Ik heb ook wel voorbeelden gezien van NH begraafplaatsen waar alle graven algemene graven zonder grafrechten waren. Daarom hoefden ook nooit grafrechten te worden verlengd: er waren geen grafrechten. Dat bleek na veel discussie uit een vooroorlogs reglement van de begraafplaats dat later opdook.
De Begrafeniswet van 1869 ging er ook van uit dat begraafplaatsen altijd algemene graven hadden en dat wanneer men er nog plek voor had, ook eigen graven mochten worden uitgegeven. Voor de wetgever was het algemene graf (voor 10 jaar) de basisnorm, niet het eigen graf (voor bepaalde of voor onbepaalde tijd).
De bewijslast rust op degene de meent dat er nog rechten zijn. Inderdaad kan het zo zijn dat in het verleden geen grafbrieven werden uitgegeven. Dat was tot 1991 niet wettelijk verplicht. Maar het schepte veel onduidelijkheid en problemen die vergelijkbaar waren met die waar u nu tegenaan loopt. De wetgever heeft daarom geregeld dat grafrechten schriftelijk moeten worden gevestigd. Dat geldt ook voor verlengingen: alles met op papier staan.
Tot 1991 kon het vestigen van een grafrecht ook mondeling. Het bestaan van grafrechten kan echter ook worden afgeleid uit bankoverschrijvingen, kwitanties, rekeningen van uitvaartondernemers, oude reglementen, oude publicaties, etc. Men kan soms ook een locale historische werkgroep om hulp vragen. De bewijslast ligt evenwel bij u(w familie).
Men kan soms uit indirecte gegevens ook veel afleiden. Men moet de begraafregisters goed bekijken en nagaan welke graven in de tussentijd wel of niet verdwenen zijn. Er kunnen verschillen zijn tussen bepaalde grafvakken. Het type grafmonument en het formaat en de kwaliteit kan ook een indicatie zijn. Of sprake is van een grafkelder of niet.
Waar leidt u uit af dat het graf in 1931 voor onbepaalde tijd is uitgegeven? Dat u geen kennis draagt van tussentijdse verlengingen is geen bewijs. Dat er niet verlengd is, is ook geen bewijs. Ik ken ook NH begraafplaatsen waar niet verlengd is omdat men genoeg ruimte op de begraafplaats had en men de inkomsten niet nodig had. Maar daardoor worden graven voor bepaalde tijd niet automatisch omgezet in graven voor onbepaalde tijd. Het zijn graven voor bepaalde tijd die niet verlengd zijn; niets meer en niets minder. Hoe het in Lutten is gegaan weet ik niet.
1. U vraagt welke rechtsgrond de beheerder heeft om verlenging te vragen. Dat is simpel: als de rechthebbende niet kan aantonen dat er nog rechten bestaan. En er toch de wens is om de graven te behouden.
2. U vraagt hoelang rechten die verlopen zijn in stand blijven als de beheerder achterstallig is in aanbieden van verlenging. In principe blijven die niet in stand.
Enerzijds dient de begraafplaatshouder verlenging aan te bieden, maar anderzijds dient een rechthebbende ook verlenging te vragen. Gebeuren beide niet, dan bestaan de grafrechten niet meer. Wat daarbij wel nodig is, is dat geconstateerd wordt dat de rechten verlopen zijn. Als niemand zich realiseert dat de rechten verlopen zijn en handelt alsof ze niet verlopen zijn, heeft het geen effect. Maar er is niet een soort overgangsrecht van 3 maanden of een half jaar, als u dat misschien zou verwachten.
Een constatering dat er geen rechten zijn, is per direct. Dat men een bepaalde periode de tijd kan krijgen om de rechten te herstellen, geeft geen extra rechten. Een voorbeeld. Stel de grafrechten zijn vervallen per 1 juli. Partijen komen er op 1 augustus achter dat dat zo is en de administrateur schrijft de voormalige rechthebbende op die datum aan dat hij tot 1 oktober de tijd heeft om een verlenging te regelen en te betalen. Stel, op 14 augustus overlijdt iemand die in dat graf begraven zou moeten worden. Bestaat daar dan het recht toe? Nee, want er rusten sinds 1 juli geen rechten op het graf meer. Als men dan op bijvoorbeeld 20 augustus wil begraven, zal men uiterlijk 17 augustus moeten bevestigen de rechten te willen verlengen en de kosten van verlenging betalen. Men kan niet eerst nog iemand begraven en dan 30 september laten weten "We verlengen toch maar niet". Dat moet dan een paar dagen voor de voorgenomen begrafenis duidelijk zijn.
3. Hoe u de impasse doorbreekt weet ik niet. Voor de houder van die begraafplaats hoeft er geen impasse te zijn. Hij kan u gelegenheid gegeven hebben om grafrechten aan te tonen. Kunt u dat niet of wilt u dat niet, dan zou hij het graf en het monument per direct kunnen verwijderen. Of u wel of niet onderhoud zou willen plegen is voor een houder van een begraafplaats normaal gesproken geen reden om van betaling van grafrechten af te zien.
U legt in deze kwestie de hele verantwoordelijkheid voor de onduidelijke situatie bij het bestuur van deze begraafplaats. Maar uw familie had ook een eigen verantwoordelijkheid om kwitanties, betalingsbewijzen en ander documenten te bewaren die de rechten aantoonden. U gaat uit van grafrechten voor onbepaalde tijd als een gegeven, maar dat is vanuit mijn ervaring allerminst zeker.
Misschien is voor het bestuur van de begraafplaats helemaal geen sprake van een onduidelijke situatie, alleen van een situatie die u niet accepteert. U schrijft dat "Het overleg stokt wegens gebrek aan onderbouwing van de noodzaak tot verlenging." Maar het bestuur hoeft niets te onderbouwen. U moet aantonen dat er grafrechten zijn; als u dat niet kunt aantonen en u wilt geen grafrechten verlengen, kan men de graven ruimen.
Wat de situatie is, kan ik van een afstand aan de hand van uw summiere verhaal niet beoordelen. Ik zou in uw geval nog eens goed op zoek gaan naar aanwijzingen, bijvoorbeeld door contacten met andere familie met graven uit dezelfde periode die misschien wel over papieren of aanwijzingen beschikken. Misschien hebben er in die tijd berichten over de begraafplaats gestaan in een jaargids voor de kerkelijke gemeente, of in andere blaadjes of tijdschriften. U zou misschien ook eens kunnen kijken naar oude regels voor begraafplaatsen in belendende dorpen of in de regio; wat was daar gebruikelijk, komt het sfeerbeeld van het kerkhof daar overeen met dat van Lutten? Had men daar wel grafbrieven en een reglement? De hoogte van de bedragen kunnen ook een indicatie zijn van de termijn.
Nog een laatste opmerking. U schrijft dat in 2012 een verlenging wordt aangeboden, niet op het graf maar op de grafrechten van de in 1978 begraven derde echtgenoot. Dat is juridische kolder. Grafrechten rusten op een graf; de begraafplaats kan ze niet vestigen op een begraven lichaam.
Wanneer u kunt aantonen dat de grafrechten nog steeds bestaan of behoren te bestaan, maar de begraafplaatshouder het daar niet mee eens is, kunt u proberen om tot een vergelijk te komen. Lukt dat niet, dan kunt u een klacht indienen bij de Ombudsman Uitvaartwezen. Zie voor de procedure www.OmbudsmanUitvaartwezen.nl. Het NH kerkhof te Lutten is aangesloten bij de LOB, de Landelijke Organisatie van Begraafplaatsen, die de Ombudsman mede organiseert en financiert.
Maar ik waarschuw u wel dat u met meer bewijs en indicaties zou moeten komen, als u een zaak aan de Ombudsman voorlegt. Want in bovenstaande vraag gaat u uit van een veronderstelling dat het om graven voor onbepaalde tijd gaat, zonder enig objectief bewijs aangevoerd te hebben. Daarmee gaat u het bij de Ombudsman niet redden.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Vergelijk snel en eenvoudig offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartoffertes.nl
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Van wie is de grafsteen?
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43.
