Geschil om urn (opa wilde met urn in familiegraf)
29 november 2002
Vraag nummer: 1716 (oude nummer: 2082)
Tue Jan 29 18:20:29 2002
Geachte heer,
sinds het overlijden van mijn grootvader is er een geschil onstaan tussen directe familie en een familie die verder geen bloedverwanten zijn. Nadat zijn echtgenote overleden is, heeft mijn opa een vriendin gehad (zonder juridische status). Deze iewat manipulatieve tante ziet de urn van mijn opa het liefst op haar nachtkastje staan. Nu was het zijn wens om bijgeplaatst te worden op het familiegraf. De executeur testamentair is geen directe familie. Toch heeft zij de uitvaartonderneming verboden om met de directe familie te praten.
De vraag wie het recht heeft op de urn is dan ook (op overigens zeer bottewijze) door de begrafenisonderneming in kwestie verworpen. Ik wil echter voor de betrokken familieleden, die allen de crematie boycotten, de mogelijkheid creëren om op waardige manier eer te betuigen aan de overledene. Daarvoor is het zaak dat de urn in handen komt van de familie.
Concreet luidt mijn vraag: wie heeft recht op de urn van de overledene. Kan ik die als directe familie claimen? En wat is de procedure om de urn in handen te krijgen.
Graag hoop ik op een antwoord. Ik zal U zeer dankbaar zijn, omdat enige helderheid in deze kwestie de tragische verwikkelingen na het overlijden enigszins zouden kunnen verlichten.
met vriendelijke groeten,
Scarlett
Antwoord:
Tue Jan 29 22:30:35 2002
Geachte mevrouw,
Zoals ook in de antwoorden op de vele andere vragen in deze rubriek over de zeggenschap over as gezegd is, is de persoon die de crematie heeft geregeld in principe de persoon die beslist wat er met de as gebeurt. En die persoon moet zich volgens de wet laten leiden door de wens van de overledene.
Ik neem aan dat de executeur-testamentair de crematie heeft geregeld. Dan is zij de persoon die beslist. Maar als van uw grootvader de wens bekend is, dat hij zijn asbus in het familiegraf bijgezet wilde hebben, is dat het enige besluit dat de executeur mag nemen.
Dit is waarschijnlijk niet wat u graag hoort. Maar wettelijk zit het zo: Wanneer van 'n familie de een dit wil, de ander dat en een derde nog eens heel anders wil, soms alleen maar om een van de anderen dwars te zitten, is sprake van een Gordiaanse knoop die in redelijkheid niemand kan doorhakken. De wetgever heeft daarom geregeld dat in principe 1 persoon het voor het zeggen heeft: de persoon die de uitvaart regelde. Dat is op zich een wijs besluit van de wetgever, omdat in 99 van de 100 gevallen de uitvaart wordt geregeld door een persoon die de overledene zelf heeft aangewezen (zoals een executeur-testamentair) of een persoon die emotioneel heel dicht bij de overledene stond en die naar alle waarschijnlijkheid het meest overeenkomstig diens wens zal handelen.
Niemand kan recht op de urn claimen. Of men echtgenoot is, ouder of kind van de overledene doet er in principe niet toe. Objectief komen de meeste rechten toe aan de persoon die de meest hechte emotionele band had. Dat kan bijvoorbeeld een kleinkind zijn of een goede vriend, en geen familie of (ex-)echtgenoot. Daar kom je niet uit als je als wetgever zegt dat bijvoorbeeld de kinderen het voor het zeggen hebben.
De regel dat de persoon die de crematie regelde ook de zeggenschap over de asbus heeft, is van 1991.
Pas de afgelopen jaren zijn er enkele rechtszaken geweest over de verdeling en bestemming van as, waarbij de rechter bepaalde dat moest worden afgeweken van de regel dat de 'regelaar' zeggenschap heeft. Dat ging altijd om gevallen, waarin de persoon die de crematie regelde of die later de asbus kreeg, de inhoud wilde laten verstrooien (en niet kon bewijzen dat dit de wil van de overledene was) en dat anderen de asbus wilden bijzetten. De rechter besloot in die gevallen dat de as moest worden bewaard. Simpelweg omdat bewaarde as later nog wel eens verstrooid kan worden, maar verstrooide as nooit meer bewaard kan worden.
Eind vorig jaar speelde een kort geding in Utrecht tussen 2 gescheiden ouders over de as van hun kind. De ouder die de as had, wilde deze verstrooien. De ander wilde een plek om nog eens naar toe te kunnen. De rechter besloot om de as te delen.
Als de executeur de asbus in een graf laat bijzetten, is de kans als familie om de asbus (via de rechter) op te eisen, nihil. Alleen als de as verstrooid dreigt te worden, is er een kans om de asbus te behouden.
mr W.G.H.M. van der Putten
29 januari 2002
