Achterstand begraafadministratie gevolgen voor grafrecht
4 februari 2016
Vraag nummer: 45111
Geachte heer Van der Putten,
Heeft een achterstand in de begraafplaatsadministratie van de gemeente gevolgen voor het grafrecht op een particulier graf?
Stel dat de grafrechten op een particulier graf na twintig jaar eindigen op 1-1-2011, maar de begraafplaatshouder heeft verzuimd om verlenging aan te bieden, omdat zij een achterstand heeft in de administratie.
Vandaag (4-2-2016) komt de begraafplaatshouder er achter dat het grafrecht liep t/m 1-1-2011. Moet de begraafplaatshouder dan eerst de rechthebbende aanschrijven (ongeacht het adres bekend is of niet, enige moeite om dat te achterhalen wordt gewaardeerd) en verlenging aanbieden, alvorens het grafrecht komt te vervallen en (dus) het graf in aanmerking komt om te ruimen (los van het feit dat het natuurlijk ethisch gezien wel zo netjes is om eerst aan te schrijven)?
Of had de rechthebbende zelf contact moeten opnemen en is het grafrecht komen te vervallen door het verstrijken van de termijn (1-1-2011) en is het graf dus ruimbaar? Mocht dit laatste het geval zijn, is de begraafplaatshouder dan ook al sinds 1-1-2011 eigenaar van de gedenksteen (natrekking) en (dus) aansprakelijk voor eventuele schade?
Ik zie uw antwoord graag tegemoet. Hartelijk dank!
Antwoord:
Geachte heer,
Ja, dat kan zeker. Maar het gaat niet om onherstelbare gevolgen.
Als de grafrechten in uw voorbeeld eindigen op 1-1-2011 dan, tja, het is geen verrassing, zijn ze geëindigd. Dan mag er bijvoorbeeld op 2-1-2011 niet meer in het graf begraven worden en zijn er andere rechtsgevolgen.
De Wet op de lijkbezorging schrijft in artikel 28 voor dat de houder van een begraafplaats een rechthebbende moet attenderen op het verstrijken van de termijn en de mogelijkheid de grafrechten te verlengen. Dat moet per brief aan de rechthebbende, mits diens adres hem bekend is. Indien de rechthebbende niet binnen drie maanden reageert, dient de mededeling bekend te worden gemaakt bij het graf en bij de ingang van de begraafplaats, tot het einde van de periode waarvoor het grafrecht was gevestigd. Dit is niet gebeurd; dat is een ernstig verzuim van de gemeente.
Aan de andere kant is het zo dat een rechthebbende ook een eigen verantwoordelijkheid heeft en zelf regelmatig kan nagaan hoe het staat met de rechten op het graf en of ze verlengd moeten worden. Ook moet een rechthebbende er voor zorgen dat adreswijzigingen bij de begraafplaatsadministratie bekend zijn.
Als de begraafplaatsadministratie er vandaag achter komt dat het grafrecht al ruim 4 jaar geleden verlopen is, dient zo spoedig mogelijk schriftelijk contact op te worden genomen met de rechthebbende om te vragen of de grafrechten nog verlengd moeten worden. De wet zegt dat het schriftelijk moet als het adres bekend is. Maar de gemeente heeft altijd de mogelijkheid om de Basisregistratie personen te raadplegen. Die mogelijkheid heeft een kerkelijke of andere bijzondere begraafplaats niet. Als er geen reactie komt, dient een oproep om contact op te nemen met de administratie aangebracht bij het graf en bij de ingang van de begraafplaats.
Gelet op de wettelijke plicht van de begraafplaatshouder om rechthebbenden tijdig te informeren (en de uitgebreide wetsgeschiedenis van deze bepalingen), drukken de verplichtingen veel zwaarder op de begraafplaats dan op de rechthebbende. Nabestaanden zijn toch minder ingesteld op zeer-lange-termijn verplichtingen dan begraafplaatshouders.
De begraafplaatshouder moet de fout corrigeren door alsnog vanaf 1-1-2011 een verlenging aan te bieden. Maar hij kan als gemeente niet meer voor de hele terug liggende periode geld vragen. Als de begraafplaatshouder de rechthebbende opspoort en een verlenging aanbiedt op bijvoorbeeld 20 februari 2016, mag de gemeente slechts de kosten in rekening brengen vanaf 21 februari 2013. De rechten voor de periode 1-1-2011 tot en met 20 februari 2013 moeten kosteloos worden verleend. Dat komt omdat de gemeente volgens de belastingwetgeving slechts tot 3 jaar voorafgaand aan de datum van het opleggen van een aanslag terug mag rekenen. De tarieven van een gemeente zijn een belasting.
Kerkelijke en andere niet-gemeentelijke begraafplaatsen hebben van een dergelijke regel geen last. Zij zouden in dit voorbeeld wel de kosten vanaf 1-1-2011 in rekening mogen brengen. Het zou dan ook redelijk zijn om het tarief voor een verlenging met bijvoorbeeld 10 jaar uit 2011 te nemen en niet het tarief uit 2016.
Het graf zou in uw voorbeeld in beginsel ook 'ruimbaar' geweest zijn vanaf 1-1-2011. Maar dat is slechts theoretisch, omdat als de administratie van de begraafplaats zou kijken of het graf geruimd zou kunnen worden, zij dan ook zou kunnen zien dat geen verlenging van het grafrecht was aangeboden. Zeker als men weet dat er achterstanden waren, moet men eerst alles dubbel controleren, voordat opdracht wordt gegeven om een graf te ruimen.
Maar van rechtswege zou het inderdaad zo zijn dat als de grafrechten verlopen zijn en er schade zou ontstaan door de grafbedekking, de begraafplaats als eigenaar van het monument aansprakelijk zou zijn. Want het monument zou op 1-1-2011 nagetrokken zijn. En de eerdere eigenaar of eigenaren, zouden per die datum geen eigenaar meer zijn.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Vergelijk offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartmarkt.nl
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
