Waarde grond begraafplaats bestemmingsplan
10 maart 2003
Vraag nummer: 2065 (oude nummer: 2458)
Geachte heer Van der Putten,
Onze (NH) gemeente wil de begraafplaats uitbreiden. We hebben het oog op grond van onze buren. Die hebben een voormalige boomgaard, die we kunnen kopen.
We hebben in principe medewerking van de gemeente, die de grond van de buren wel als begraafplaats wil bestemmen.
Wij zijn het met de buren over de prijs nog niet eens. Volgens hen zal grond met de bestemming 'begraafplaats' veel meer waard zijn dan nu en bedingen een forse prijs.
Wat is in Nederland de (meer)waarde van grond die van de gemeente de bestemming 'begraafplaats' heeft gekregen?
X te Z
Nu stelt de
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Als in een bestemmingsplan grond de bestemming 'begraafplaats' heeft, drukt dat eerder de waarde dan dat het meerwaarde heeft. De bestemming begraafplaats heeft in het normale economisch verkeer geen enkele waarde. Een begraafplaats heeft zakelijk-financieel gezien ook geen enkele waarde.
Burgerlijke gemeenten leggen bijna allemaal (veel) geld toe op de begraafplaats. Het is nu eenmaal een voorziening waar ze wettelijk toe verplicht zijn, maar geld wordt er niet aan verdiend. Er wordt geld op verloren; het onderhoud is in de regel kostbaar, ook al is het vaak minimaal.
Uw hervormde gemeente zal ook geen geld aan de begraafplaats verdienen. U hebt een begraafplaats omdat u die van oudsher hebt en omdat de meeste lokale kerkgenootschappen, zowel NH als RK, het instand houden er van als een maatschappelijke zorg zien. U houdt de kosten waarschijnlijk zo laag mogelijk door veel vrijwilligers in te schakelen. Veel van uw collega's kunnen het echter financieel niet bolwerken en er zijn de afgelopen decennia ook veel begraafplaatsen van de kerk naar de burgerlijke gemeente over gegaan. Dat is voor de burgerlijke gemeente (ook) alleen maar een last, laten we eerlijk zijn.
Het is niet voor niets dat zakelijke instellingen zoals uitvaartverzekeraars geen begraafplaatsen beheren en exploiteren. De simpele reden is dat een begraafplaats alleen maar geld kost, in plaats van dat men er aan verdient.
Er zijn in Nederland wel enkele situaties dat een uitvaartverzekeraar een begraafplaats beheert of exploiteert, maar dat is alleen in combinatie met een crematorium of een rouwcentrum. Een gemeente maakt dan een deal dat de verzekeraar op het terrein van de begraafplaats een crematorium mag bouwen of beheren en in ruil daarvoor de begraafplaats op de koop toe moet nemen. Het gat van de begraafplaats - mooie woordspeling in dit verband - wordt dan gevuld met de opbrengst van het crematorium. Iedereen verdringt zich tegenwoordig om een crematorium te beginnen, want daar kan men leuk aan verdienen. Hier zal de wal het schip wel keren, omdat er de komende jaren een overschot aan crematoria en ovenruimte dreigt. Maar gemeenten die zo een kostenpost af kunnen stoten, zal dat risico weinig kunnen deren.
Ik ken in Nederland (Gelderland) maar één begraafplaats die sinds de Tweede Wereldoorlog 'commercieel' zelfstandig draait en dat is dan nog in combinatie met een camping. Misschien dat je aan die grond een economische waarde toe kunt kennen, maar niemand verdient er een volledige boterham aan. Vorig jaar is in Limburg een andere zelfstandige begraafplaats gestart. Dat is met een zeker idealisme een natuurbegraafplaats en men moet zich natuurlijk nog waarmaken. Ook daar verdient men nog niet eens de boterham, laat staan het beleg.
Dat de bestemming 'begraafplaats' geen enkele economische waarde vertegenwoordigt is ook af te leiden uit het feit dat in alle gemeentelijke verordeningen inzake de Onroerende Zaakbelasting (OZB) begraafplaatsen zijn vrijgesteld. Er zijn ongeveer 3.500 tot 4.000 begraafplaatsen in Nederland. Er is er geen één waarmee echt geld wordt verdiend.
De grond die u voor de uitbreiding nodig hebt, heeft natuurlijk wel een bepaalde waarde. Die waarde kunt u vinden door te bedenken wat grond elders zou kosten, als u daar een tweede begraafplaats zou aanleggen, en dat te vergelijken met de huidige situatie. Als u een goede grondsoort in de gemeente hebt, hoeft u weinig geld aan die grond op een andere lokatie kwijt te zijn. Het is dan puur de vraag wat u aan kosten wilt maken aan bijvoorbeeld een hekwerk of de aanleg van paden. U kunt het zo duur maken als u zelf wilt, maar u kunt het ook goedkoop houden. Een begraafplaats hoeft geen hek, geen aula, geen parkeerplaats e.d. en zelfs geen verharde paden te hebben.
Ik begrijp dat het makkelijk is of in ieder geval voor de han dligt om het bestaande terrein uit te breiden, maar misschien bent u met een ander terrein wel beter af, als de buren proberen u het vel over de oren te halen. Op zich heeft de (toekomstige) bestemming 'begraafplaats' geen enkele waarde en is het geen factor of argument waarmee uw buren een vraagprijs kunnen onderbouwen.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
10 maart 2003
