Heropening gesloten begraafplaats
29 april 2003
Vraag nummer: 2209 (oude nummer: 2626)
Tue, 29 Apr 2003 22:19
De Stichting Oud Kerkhof Horst beheert in opdracht van de eigenaar, de gemeente Horst aan de Maas, de kleine (3000 m2) in 1847 geopende en in 1971 gesloten begraafplaats in het centrum van Horst. Na restauratie onderzoekt de stichting mogelijkheden voor een beperkte heropening. Er is ruimte voor nieuwe graven. Mede ter voorkoming van concurrentie met de thans in gebruik zijnde begraafplaats wordt overwogen op het oude kerkhof enkel graven te "verhuren". Op die manier kan men tijdig een eigen graf uitzoeken.
De stichting behoudt een goed overzicht van de beschikbare ruimte.
Wat zijn de juridische mogelijkheden? Zijn er voorbeelden bekend en/of modelreglementen?
G.F. Verheijen
Antwoord:
Geachte heer,
Het is zeker mogelijk om een gesloten begraafplaats weer in gebruik te nemen. De raad en het college moeten daarvoor de normale procedure voor het aanleggen van een begraafplaats volgen. Zie vraag 1917 Heropening gesloten begraafplaats in de sub-rubriek 'Sluiten van een begraafplaats'.
Er zijn mij geen voorbeelden van bekend. Dat betekent niet dat ze er niet zijn, maar ik ken ze niet.
Overigens ben ik groot voorstander van heropening van gesloten begraafplaatsen, als men die begraafplaatsen in stand wil houden. Heropening betekent inkomsten, bezoek en sociale controle op de begraafplaats en betrokkenheid van de bevolking. Dat is allemaal belangrijk en nuttig voor het in stand houden en de continuïteit, zonder afbreuk te doen aan het oude karakter.
Het is voor elke begraafplaats absoluut noodzakelijk om een reglement te hebben. En voor een historische begraafplaats waar men voorzichtig om wil gaan met cultuurwaarden en oude situaties, zoals ik verwacht dat u zult willen doen, is dat dubbel noodzakelijk.
Een kant-en-klaar voorbeeld voor zo'n situatie is er niet.
Er zijn in Nederland 3 modellen voor een beheersreglement of beheersverordening van een begraafplaats, maar eigenlijk zijn ze alle 3 verouderd. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten werkt op dit moment aan een herziening van haar model. Maar ook als dat gereed is, is dat voor u geen goed voorbeeld, vanwege de verschillen tussen het publiekrecht van een gemeente en het privaatrecht dat voor een stichting geldt. Als een gemeente een graf uitgeeft, is dat een beschikking of een vergunning, wat essentieel anders is bij een stichting: die gaat een overeenkomst aan. De verschillen zijn uiterlijk soms klein, maar in de kern heel groot.
Dan heb je nog de model-reglementen van de RK en de NK kerkgenootschappen. Beide reglementen zijn toe aan herziening. De RK kerk heeft dat ook al aangekondigd, maar ik weet niet hoe het er mee staat. In het RK-model staat een aspect dat heel belangrijk is en ik zeker wil aanbevelen, namelijk om ook voor algemene graven een contract aan te gaan. De anderen modellen kennen dat (nog) niet. Maar het RK-model bevat verder een flink aantal zaken die in mijn ogen heel onverstandig zijn en op een enkel punt zelfs onwettig. Dat laatste geldt voor 1 aspect van het VNG-model overigens ook, voor wat betreft de sluiting van graven. Het NH-model heeft mijn voorkeur, omdat het een strakke en heldere regeling is, veel korter en duidelijker dan het RK-model. Maar ook dit model is verouderd en bevat geen goede regeling voor algemene graven, geen goede regeling voor de risico's van grafmonumenten, en onvoldoende mogelijkheden om iets tegen wanbetalers en personen die regels overtreden te doen.
Het is uiteraard wel mogelijk om een reglement aan uw situatie aan te laten passen en de onvolkomenheden van oude modellen te verbeteren. Maar daar zijn kosten aan verbonden, althans als ik dat doe.
Overigens vind ik het altijd gevaarlijk als besturen van begraafplaatsen zelf aan een model gaan sleutelen. Men doorziet vaak het systeem en de strekking niet en er worden soms de meest wonderlijke en onwettige wijzigingen aangebracht.
mr W.G.H.M. van der Putten
30 april 2003
