Begraven binnen bebouwde kom
2 februari 2002
Vraag nummer: 686 (oude nummer: 651)
In een tijdschriftartikel betreffende lijkbezorging vond ik een statement, dat het verboden zou zijn, sinds 1827, om te begraven binnen de bebouwde kom van een gemeente.
Is deze wetsregel of besluit nog steeds van kracht?
Antwoord:
Geachte heer of mevrouw,
Het is niet verboden om binnen de bebouwde kom te begraven. Gelukkig maar, want ik denk dat dan inmiddels 80% van de begrafenissen niet door zouden kunnen gaan.
Uw vraag herbergt een hele geschiedenis. Twee eeuwen geleden hadden veel steden en stadjes nog een stadswal, stadsmuur etc. en werd op (te) kleine begraafplaatsen binnen de wallen begraven. Er was eigenlijk vaak geen ruimte meer, waardoor er soms te dicht op elkaar en te ondiep werd begraven. In 1827 werd een Koninklijk Besluit genomen (er was nog geen landelijke wet inzake begraven; er waren alleen provinciale of stedelijk keuren), dat elke plaats met meer dan 1.000 inwoners een begraafplaats buiten de stadsmuur (bebouwde kom) moest aanleggen. De huidige oude (klein- of groot)stedelijke begraafplaatsen dateren dan ook vaak van het begin van de jaren '30 van de 19e eeuw. De begraafplaatsen binnen de muren raakten in onbruik en zijn later geruimd en bebouwd of als park bewaard. Hoe groot of beter gezegd hoe klein zo'n begraafplaatsje was kunt u bijvoorbeeld nog zien in Schoonhoven, waar in de tuin voor een pastorie een muurplaat is aangebracht ter herinnering aan het feit dat de stad op deze plek vele eeuwen haar inwoners heeft begraven.In 1869 kwam de eerste landelijke wet inzake begraven tot stand, een wet met een hele lange naam (de Wet tot vaststelling van bepalingen betrekkelijk het begraven van lijken, de begraafplaatsen en de begrafenisregten), die in de wandeling de Begrafeniswet werd genoemd. Toen in het midden van de vorige eeuw (pas) crematie in deze wet werd geregeld, kwam de wet de Wet op de lijkbezorging te heten. In die wet stond dat begraafplaatsen mochten worden aangelegd op een afstand van ten minste 50 meter van de bebouwde kom. Deze bepaling heeft ruim een eeuw lang stand gehouden. In 1984 of 1986 - ik ben te lui om het precies na te zoeken - verdween die bepaling en werd als motivering gegeven dat er inmiddels - sinds 1964 meen ik - de Wet op de Ruimtelijke Ordening. Deze materie zouden gemeenten prima kunnen regelen in bestemmingsplannen op grond van die wet RO. En zo is het vandaag de dag nog.Er zijn wel enkele richtlijnen. De inspectie voor de milieuhygiëne adviseert om in de regel een afstand van een meter of 20 tot woningen aan te houden, als een begraafplaats wordt aangelegd of uitgebreid. In de uitgave 'Bedrijven en miliezone-ring' die door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten in overleg met het ministerie van VROM is samengesteld, wordt gespro-ken van een afstand van 0 tot 10 meter. Die zonering houdt niet meer verband met de volksgezondheid zoals vroeger de reden van 50 meter was. Er wordt met meer kennis van zaken hygiënischer en dieper begraven en er zijn minder besmettelijke ziekten dan vroeger. Nu gaat het vooral om visuele overlast en privacy op de begraafplaats.Als bijvoorbeeld een schutting of hoge haag wordt geplaatst, is geen sprake meer van visuele hinder en kan - theoretisch - direct achter de haag begraven worden. Veel begraafplaatsen die 50, 100 of 150 jaar geleden aangelegd zijn op enige afstand van de toenmalige bebouwing, liggen inmiddels midden in woonwijken. Dat levert behalve wat verkeersgedruis op de begraafplaats geen enkel probleem op. En er kan rustig begraven worden. Zie ook vergelijkbare eerdere vragen in deze rubriek, die u via de functie 'zoeken' kunt vinden met steekwoorden als 'afstand', 'muur', 'zonering' e.d.
