We gaan nog steeds dood!
"Visies op leven en dood in ..."
Griezeltévé. Regelrechte horror. Paul Witteman in gesprek met mensen die deel uitmaken van de voorhoede van de moderne wetenschap. Op vrijdagavond aflevering na aflevering geconfronteerd worden met (zwaar gesubsidieerde-gesponsorde) wetenschappers die met het leven aan het knutselen zijn. En na afloop niet meer kunnen slapen van de angstbeelden die door je hoofd spoken.
De eerste professor: alle genen van alle Nederlanders kunnen worden geanalyseerd, uit elkaar gehaald en opgeslagen in een gigantische genen-data-bank. Uiteraard zonder ons medeweten laat staan goedkeuring. Klaar om gebruikt te worden. Voor de offerte van de ziektekostenverzekeraar. Door de uitvaartverzekering. Of om ze opnieuw te combineren bij het kweken van een brave-new-world-generatie.
Spookbeeld: de hielprik. Van elk nieuw geboren kind wordt binnen een paar dagen na de geboorte bloed afgenomen uit de hiel. Het onderzoek is bedoeld om een drietal zeer zeldzame ziektes te kunnen traceren; ziektes die alleen in een vroeg stadium goed te behandelen zijn. Maar probeer maar eens op godsdienstige of anderszins reden deze test te weigeren. Na de test wordt het bloedmonster, dat dan niet meer nodig is, natuurlijk vernietigd. Nee. Alle bloedmonsters van alle in Nederland geboren kinderen worden bewaard, in het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu.
De dag na de uitzending blijken wij niet de enige te zijn die een brave-new-world-scenario voor ogen hebben. Het RIVM plaats een advertentie in de landelijke kranten waarin ze melden dat zij het bloed van alle kinderen bewaren én, om ons meteen maar de wind uit de zeilen te nemen, dat er verzocht kan worden om het hielprikmateriaal te laten vernietigen. Wat dat ook moge betekenen. Maar als je dat laat doen heb je een nieuw probleem: doe je mee aan de brave-new-world-generatie of laat je alles vernietigen en jouw eigen (principiële) genen verloren gaan voor het nageslacht? Want laten we eerlijk zijn, welke vrouw wil straks nog, in het spitsuur van het leven, een kind in haar baarmoeder laten groeien? Liever wachten tot je pensioen, en een wolk van een reageerbuisbaby laten kweken. En dan heb ik het nog niet eens over het bevallen. Getsie! Wat een middeleeuwse toestand! Zijn er vrouwen die dàt nog doen?
De volgende professor had een droom: de machinale mens, de menselijke machine.
Niet zo lang geleden werd er een tip van de sluier opgelicht over een tot dan toe onbekende techniek: nanotechnologie, dat klonk pas modern. Computerchips konden niet klein genoeg gemaakt worden, je botste op de grens van de lichtstraal en verder kwam je niet, dus nam je een cel, een bacterie of zo, met een bipolaire hoedanigheid, en die liet je het werk doen. Verbluffend was dat. Die mògelijkheden. Passé, passé. Nu neem je een bestaand mens en die bouw je om tot computer, dat is toch veel simpeler? We kregen beelden te zien van een geleerde uit Engeland die een chip in zijn arm heeft laten implanteren, een chip die alles wat hij doet of voelt doorgeeft aan een computer. Stap twee wordt het implanteren van een chip in zijn vrouw. Kan zij identiek gaan meeleven.
Spookbeeld: je dochter komt thuis met een op het oog aanvaardbaar vriendje. Blijkt hij achteraf een paar chips in zijn lijf te hebben. Geconnecteerd. Verbonden met de computer van zijn geboortecentrum. Invloedbaar van buiten af, direct, in de wetenschap dat hij nooit zal tegenstribbelen.
'Het kan toch ook allemaal tegelijk? Én allerlei chips in je lijf, én computermodules van biomateriaal, én een genenachtergrond uit het petrischaaltje. Maar als dit de werkelijkheid wordt, wat moeten we dan nog met leven en dood? Wij die toch al zo respectloos en denigrerend omgaan met het zogenoemde 'levenloze', de stenen, de rivieren, de objekten, wat zullen wij vinden van zo'n half-half schepsel van de nabije toekomst? Zal die dan leven? En als hij het niet meer doet, is hij dan dood? Opeens ben je bijna blij dat de dood nog bestaat.
De doembeelden vervagen, slaap neemt de overhand. De volgende morgen worden wij wakker in de 'veilige' werkelijkheid. Zij hebben ons laten griezelen. Zag je ze elkaar instemmend aankijken bij de aftiteling, een licht knikje... het is gelukt, ze hebben gegriezeld...allemaal.
