Kan een wettelijk kind verboden worden om afscheid te nemen van een ouder indien daaromtrent niets geregeld is?
9 februari 2003
Vraag nummer: 1989 (oude nummer: 2375)
Sun, 9 Feb 2003 21:07
Mij bereikte het bericht eerst op zaterdagmorgen j.l. dat mijn wettelijke moeder overleden was alhoewel zij enkele weken in het ziekenhuis was en niet "plotseling" was overleden. Zij overleed vrijdagavond 19:00 uur. Haar partner en jongere dochter uit het 'tweede huwelijk' meenden mij niet eerder te moeten inlichten. Ik ben zeer gekwetst aangezien ik van mij moeder 'bij leven' geen afscheid heb kunnen nemen. Meermaals heb ik de begrafenisondernemer verzocht om in privé afscheid van mijn moeder te mogen nemen. Vandaag weigerde hij mij dit onder het mom dat de jongere dochter van mijn moeder 'zijn' opdrachtgever is. Mag de begrafenisondernemer indien geen codiciel of testament aanwezig is m.b.t. regeling van dergelijke zaken mij als wettelijke dochter verbieden afscheid van mijn moeder te nemen nu de familieverhouding in confesso vast staat? De begrafenisondernemer vertelde mij van 'mijn' bestaan niets af te weten, hij dient dit volgens mij wel te verifiëren maar hij heeft dit nog niet gedaan, aangezien hij afgelopen zaterdagochtend met de dochter en partner contact heeft gehad en nog niet naar het gemeentehuis heeft kunnen gaan. Inmiddels heb ik hem schriftelijk mijn verzoek nogmaals voorgelegd. Mijn moeder zal a.s. woensdag begraven worden. Verder werd mij medegedeeld dat de kist al gesloten was, aangezien zij (nu al) niet meer toonbaar bleek te zijn.
Antwoord:
Geachte heer,
Allereerst mijn condoleances bij dit verlies.
Als u een aantal andere vragen en antwoorden in de sub-rubriek 'Uitvaartplechtigheid' leest, ziet u een aantal vergelijkbare situaties.
Ik herhaal kort de belangrijkste conclusies:
- Ja, de uitvaartondernemer mag u de toegang tot de overledene weigeren, indien dit de opdracht van zijn opdrachtgever is. Sterker, hij kan niet anders.
- Een en ander heeft niets te maken met familieverhoudingen.
- Als er wel iets in een testament of codicil had gestaan, had de uitvaartverzorger daar niets mee te maken: hij is geen executeur-testamentair. Testamenten hebben geen derden-werking, alhoewel ze natuurlijk wel als bewijs kunnen dienen.
- Of de uitvaartondernemer iets van uw bestaan af wist of niet, doet er niet toe. Ik herhaal het nog maar een keer: hij heeft alleen te maken met zijn opdrachtgever.
- De uitvaartondernemer hoeft geen onderzoek bij de burgerlijke stand in te stellen of er meer naaste familie is. Hij kan het ook niet eens, want hij zou van de gemeente geen gegevens krijgen. Er zijn strikte regels voor het verstrekken van informatie uit het bevolkingsregister en de uitvaartondernemer voldoet daar niet aan; een notaris bijvoorbeeld wel, wanneer hij gegevens nodig heeft voor het opstellen van de akte van erfrecht. Maar ook al zou hij die gegevens wel hebben of kunnen krijgen: het doet er niet toe, want hij heeft alleen te maken met zijn opdrachtgever.
Betekent dit dat u geen afscheid van uw moeder kunt nemen?Jawel, maar u bewandelt de verkeerde weg. De zeggenschap over wie toegang heeft tot de overledene en de uitvaartplechtigheid (daarom staan de vragen in de sub-rubriek met deze naam), heeft de opdrachtgever. U moet van de opdrachtgever toestemming hebben.
U kunt deze toestemming op een minnelijke wijze krijgen. Als u niet op minnelijke wijze toestemming krijgt, moet het maar op de 'harde' manier: u kunt dan het beste een advocaat in de arm nemen. Er is namelijk jurisprudentie die inhoudt dat naaste verwanten wél afscheid mogen nemen van hun dierbare overledene, ook al willen andere familieleden of 2e echtgenotes en dergelijke dat niet toestaan. Als er op het verzoek van een advocaat, die een scherpe termijn moet stellen, geen positieve reactie komt, kunt u een kort geding aanspannen. Dat kan in een situatie als deze binnen 24 of 48 uur. Het geding moet worden aangespannen tegen de opdrachtgever, niet tegen de uitvaartondernemer.
Alleen óf in opdracht van zijn opdrachtgever óf aan de hand van een rechterlijk vonnis, mag de uitvaartverzorger u toegang tot uw moeder verlenen.
Het is allemaal uitermate vervelend, in meer opzichten, maar het is soms de enige weg.
mr W.G.H.M. van der Putten
9 februari 2003
