Ruiming van graven voor onbepaalde tijd als rechthebbende onbekend is
9 november 2002
Vraag nummer: 1481 (oude nummer: 1838)
Fri Oct 26 16:11:27 2001
Voorzover mij bekend, kunnen graven die voor onbepaalde tijd zijn uitgegeven, alleen worden geruimd na toestemming van de rechthebbende. Als de rechthebbende onbekend is (bijvoorbeeld omdat overschrijving van het recht niet heeft plaatsgevonden) is dan een bericht op het mededelingenbord op de begraafplaats en een advertentie in de krant voldoende om t.z.t. toch tot ruiming te kunnen overgaan?
Antwoord:
Fri Oct 26 16:15:08 2001
Geachte heer Spinder,
Als de rechthebbende op een graf dat voor onbepaalde tijd is uitgegeven onbekend is, is het eenmalig oproepen van de rechthebbende - bijvoorbeeld op het mededelingenbord van de begraafplaats of via een advertentie in de krant - beslist onvoldoende om tot ruiming over te kunnen gaan.
De vraag is, of het grafrecht mag vervallen, indien de naam en het adres van de rechthebbende onbekend zijn. Dat kan alleen als de beheersverordening reeds ten tijde van het uitgeven van het recht de verplichting bevatte dat het grafrecht binnen een bepaalde periode na het overlijden van de rechthebbende moest zijn overgeschreven op een volgende. En dan nog mocht blijkens jurisprudentie het grafrecht niet direct vervallen, maar moet er een hardheidsclausule zijn: als de termijn van overschrijving bijvoorbeeld een jaar was en zich na enkele jaren toch nog iemand meldde, zou het recht weer hersteld kunnen worden indien het graf niet geruimd was.
Als de beheersverordening (of de grafaktes) uit die tijd (dus niet alleen de huidige verordening) niet de verplichting tot overboeking kende(n), is het niet meer op naam hebben staan van een graf geen reden voor verval van het grafrecht. Een verplichting uit latere jaren (in een nieuwe verordening) bindt personen met een oud(er) grafrecht niet.
De verordening zou ook de bepaling moeten bevatten dat rechthebbenden wijzigingen van hun adres moeten doorgeven. Want hoe weet u dat een rechthebbende wiens adres niet meer bekend is, overleden is? Dat mag je naar redelijkheid alleen aannemen als de uitgifte of overboeking van het graf op naam van die persoon 80 jaar geleden is. Je mag er van uitgaan dat een graf destijds alleen is uitgegeven aan een meerderjarig persoon (destijds een 21-jarige) en dat betrokkene waarschijnlijk niet (veel) ouder dan 100 jaar is geworden. Als bijvoorbeeld een graf in 1930 is uitgegeven voor de begraving van een man die toen 90 jaar oud geworden was, en het graf op naam van de vrouw stond, is weliswaar de kans groot dan de vrouw inmiddels ook overleden is. Maar wellicht was de echtgenote toen 22 jaar en is zij nog steeds in leven. Alleen weet u het adres niet. Maar er is voor haar geen reden om haar huidige adres door te geven, als dat geen verplichting was. In theorie kunnen dan de komende jaren nog (klein)kinderen komen die hun (stief)moeder in het graf van haar echtgenoot willen laten bijbegraven.
Als de oude verordeningen niet zulke verplichtingen bevatten, is alleen de slechte staat van het grafmonument een reden om het grafrecht te laten vervallen (artikel 28 lid 4 Wlb). In die gevallen moet u eerst de rechthebbende zien op te sporen door ongeveer een jaar lang een mededeling bij het graf te plaatsen, op het mededelingenbord, in de rubriek 'gemeentenieuws' in de krant of het gemeenteblad etc.
De rechthebbenden moeten dan de kans krijgen om het monument op te knappen. Laten ze dat na, of omdat niemand reageert of omdat men die kosten niet meer wil maken, dan pas kan het grafrecht vervallen worden verklaard.
mr W.G.H.M. van der Putten
26 oktober 2001
