Verzoeken verlenging graf eerder dan 2 jaar voor het verstrijken van de termijn (artikel 28, lid 1)
2 februari 2002
Vraag nummer: 649 (oude nummer: 543)
Art 28, lid 1 is dwingend recht (zie uw boek pagina 127), tenzij daarin de positie van de rechthebbende wordt versterkt.
Wat bedoelt u met de laatste zinsnede, want we hebben nog enkele verzoeken te beantwoorden dienaangaande.
Antwoord:
Geachte heer of mevrouw,
U citeert uit hoofdstuk 5 van mijn oude rode Handboek Wet op de lijkbezorging; dit hoofdstuk is in 2000 als los boekje ('Begraving') in een actuele versie verschenen bij dezelfde uitgever. Ik waarschuw maar even, omdat het gebruik van oude teksten gevaarlijk kan zijn. Op het door u aangegeven punt is er echter geen verschil.
Inderdaad is het zo dat op blz. 127 van het oude boek staat, dat geen afwijkende regeling mag worden getroffen tenzij de positie van de rechthebbende wordt versterkt. Dit laatste slaat echter niet op de dwingend voorgeschreven termijnen voor verlenging van een graf, maar op de passage die er pal boven staat en gaat over het opsporen en waarschuwen van rechthebbenden. De rechthebbende moet minimaal worden aangeschreven en als hij niet reageert o.a. omdat hij verhuisd is moet minimaal een waarschuwing bij het graf worden geplaatst, maar denkbaar zijn ook aanplakkingen bij de ingang van de begraafplaats en advertenties. Wat niet mag - zo bedoel ik in mijn boek - is dat men een beheersverordening in afwijking van de wet zet dat er geen aanschrijvingen plaatsvinden, bijvoorbeeld. Wel mag men in de verordening zetten dat men bijvoorbeeld rechthebbenden wiens rechten eigenlijk al verlopen zijn, gedurende een bepaalde periode in staat stelt om het grafrecht alsnog met terugwerkende kracht te verlengen. Dat kan, mits het in de verordening staat. Dat kan niet, als het niet in de verordening staat. Als een grafrecht op 1 mei verloopt en op 3 mei komt iemand dat hij het recht eigenlijk toch wel verlengd had willen hebben, dan kun je strikt formeel niet meer verlengen maar moet je het graf opnieuw uitgegeven. In de praktijk wordt over die paar dagen dan niet zo formeel gedaan. Maar het ligt anders wanneer een grafrecht op 1 mei 2000 afloopt en iemand op 5 november 2002 nog eens aan komt zetten. Dan kun je echt niet meer verlengen, maar wel het graf opnieuw uitgeven voor 20 jaar. Maar als in de verordening had gestaan dat een grafrecht gedurende 3 jaar met terugwerkende kracht kan worden verlengd, dan had het wel gekund. Overigens zou ik zo'n voorschrift niet aanbevelen, omdat het rechtsonzekerheid in de hand werkt (wie is aanspreekbaar als in de tussentijd een grafsteen omvalt; wat als de rechthebbende aangeeft niet te willen verlengen, maar zich na 2 jaar een broer of zus als nieuwe gegadigde meldt) en de gemeente dan verplicht is alle graven nog minstens 3 jaar aan te houden. Maar theoretisch zijn dit soort regelingen mogelijk en dát is met mijn opmerking op blz. 127 bedoeld.
U bent natuurlijk in de war gebracht door het tussenkopje boven paragraaf 5.3.3.5. De verlenging van grafrecht is echter aan de strikte regels in het eerste lid van artikel 28 gebonden. Verlenging mag nooit eerder worden aangeboden dan 2 jaar voor het aflopen van de termijn. Een algemeen geaccepteerde uitzondering is, wanneer verlenging nodig is om de termijn van grafrust veilig te stellen. Stel dat een graf in 1988 is uitgegeven voor 20 jaar en dat in 2002 een bijzetting plaatsvindt. Dan mag in 2002 het grafrecht worden verlengd van 2008 tot 2012. Maar niet meer. Iemand mag niet direct tot 2022 of 2023 verlengen. Ook niet mag iemand zonder dat er een aanleiding voor is, nu al de verlenging van 2008 tot 2018 regelen. Dat kan pas in 2006. Het is een uitdrukkelijke keuze van de wetgever geweest om niet lang tevoren verlengingen mogelijk te maken. Wie wel langer tevoren een graf wil regelen, moet maar iets regelen met familie of bekenden, een notaris, of een instelling als de Stichting Grafzorg Nederland, dat zij dit doen als de tijd rijp is. De wetgever wilde zo veel mogelijk voorkomen dat er graven zonder rechthebbenden of andere verantwoordelijke personen zijn. Door de termijn van verlenging te houden op 10 jaar, is er in theorie de mogelijkheid dat een graf maximaal ongeveer 9 jaar en 11 maanden bestaat zonder dat iemand er voor verantwoordelijk is.
