Vervallen verklaren van graven
1 februari 2005
Vraag nummer: 3647 (oude nummer: 5505)
Op basis van Beheersverordening gemeente Apeldoorn is het verplicht het onderhoud van een graf door de gemeente te laten uitvoeren. Hiervoor is men leges verschuldigd. Een rechthebbende weigert echter de leges te betalen. Welke mogelijkheden heeft de gemeente? Straks gaan nml. meer mensen dit doen en gaan het graf zelf het onderhouden. De genoemde verordening biedt de mogelijkheid om alle rechten op een graf vervallen te verklaren. Maar het afnemen van een grafrecht omdat men geen leges wil betalen voor het onderhoud staat toch in geen enkele verhouding?
Antwoord:
Geachte heer,
Ik heb geprobeerd om op de site van de gemeente de actuele verordening op te vragen. Ik kreeg wel de Beheersverordening begraafplaatsen 2001 op het scherm, maar dat was een 'mislukte' brei letters. Ik heb de indruk dat het eigenlijk een pdf-document was, dat mislukt is omgezet naar Word. Of andersom.
Ik kan dus niet lezen wat in uw verordening staat. Als in uw verordening staat dat de rechten kunnen vervallen of kunnen worden opgeschort bij het niet voldoen aan de bepalingen van of krachtens de verordening of bij het niet nakomen van financiële verplichtingen, dan kunnen de rechten vervallen. Als dat niet het geval is, dan niet.
Er staat in een verordening soms wel dat een grafrecht kan vervallen, maar om andere redenen. De reden moet ook duidelijk gekoppeld zijn aan de mogelijkheid van verval van recht.
Jazeker staat het niet willen betalen van onderhoudsrechten wel in verhouding tot het vervallen van grafrechten. Wat denkt u dat er gebeurt met de huurder van een woning die blijft weigeren om bepaalde onderhoudskosten te betalen? Die wordt de huur opgezegd. Wat denkt u dat de gevolgen zijn van het niet betalen van gas, water en licht? Dat wordt afgesloten. En waarom zou men dan vrij alle lusten houden van een graf als men geen onderhoud betaalt?
Ik meen dat men er verstandig aan doet om de mogelijkheden die er zijn te gebruiken. Je moet niet altijd alleen maar blaffen. Af en toe bijten heeft veel meer effect. Ik had een paar maanden geleden een zaak van een door storm omgevallen grafsteen. Die had ook het achterliggende grafmonument in zijn val 'meegenomen'. De houder van de begraafplaats eiste herstel van beide monumenten. Nou, vooruit, herstel van het eigen monument wilde de rechthebbende dan wel regelen en betalen. Maar het achterliggende monument? Dat was het risico van de begraafplaats, vond hij. Hij schakelde zijn verzekering in, die dat natuurlijk ook vond en ook nog eens aan kwam zetten met een halfslachtig verhaal over het eigendom van grafstenen. Weer een gelegenheidsuitleg van het arrest van oktober 2002. We hebben toen het grafrecht vervallen verklaars wegens het niet nakomen van verplichtingen. Dat was even slikken. De verzekeringsmaatschappij ging er toen eens even echt voor zitten en moest toegeven dat de schade van het achterliggende monument het risico van haar cliënt was. Ze vergoedde de schade en het grafrecht werd hersteld.
Het verval van het grafrecht hoeft niet permanent en definitief te zijn. Het kan ook tijdelijk worden gehanteerd, door de voormalige rechthebbende een termijn te geven om alles nog goed te maken. Een of twee maanden of zo. Dat werkt verbazingwekkend veel beter in de situatie dat het tgrafrecht vervallen IS, dan in de situatie dat je met verval dreigt. Het is net zoiets als met het afsluiten van het gas. Mensen zijn opeens veel meer gemotiveerd om te betalen als ze echt in de kou komen te zitten, dan wanneer je ze vele malen waarschuwt dat het koud wordt. Gewoon even laten voelen. Als het grafrecht vervallen verklaard is, is er geen recht meer om in het graf te begraven. Dat is vaak een belangrijk argument. Ook kan de steen worden weggehaald; ook een fantastische motivator om te betalen, is mijn ervaring. Als alles weer in orde is, kan het grafrecht hersteld worden. Als een steen is weggehaald, hoeft een steen alleen te worden weggezet als men de kosten van opslag en herstel betaalt. Ook daarvoor heeft men in de (leges)verordening een basis nodig. Als men heel lang wacht met betalen, kan de verwijderde steen worden vernietigd. Die hoeft dan achteraf niet te worden vergoed, mits men telkens duidelijk aankondigt welke stap genomen worden.
mr W.G.H.M. van der Putten
