Ingangstermijn van vacant verklaren
15 maart 2004
Vraag nummer: 2977 (oude nummer: 4121)
Geachte mr. W.G.H.M. van der Putten,
Op onze begraafplaats bevindt zich een graf waarvan wij het voornemen hadden deze vacant te verklaren. De reden hiervan was dat de rechthebbende een gedeelte van de kosten van een verlenging niet kan betalen. [failliet verklaard]
We zijn er inmiddels achter gekomen dat een niet inbare vordering geen aanleiding voor een vacantverklaring mag zijn, maar er ontstond wel een algemene vraag:
Als er op een graf rechten zijn verleend tot en met bijvoorbeeld 2010, en betaald, en er is een gegronde reden om het graf vacant te verklaren, per welke termijn kan dit dan.
Is dit per direct mogelijk, of pas vanaf 2011.
Ikzelf denk dat dit per direct mogelijk is, anders kan je ook geen graf vacant verklaren waarvan de rechten voor eeuwig zijn afgekocht.
Mogelijk kunt u mij hierover iets nader inlichten.
Bij voorbaat dank voor uw antwoord,
R. van Looij.
Antwoord:
Geachte heer Van Looij,
Dit soort zaken hangt helemaal af van wat en hoe men e.e.a. in de beheersverordening of het reglement heeft vastgelegd. Als ik zelf voor een gemeente of bijzondere begraafplaats een verordening of reglement maak, neem ik er een regeling in op dat bij niet-betalen van o.a. een verlenging, het grafrecht vervallen kan worden verklaard. Ik zie het net als de telefoon of de krant: betaal je niet, dan stopt het abonnement.
Ik heb dit begin vorig jaar o.a. aan de VNG geadviseerd t.b.v. haar model-verordening, maar de VNG koos er vorig jaar zomer voor om inhoudelijk zo weinig mogelijk aan de model-verordening te wijzigen. Het ging toen alleen om de aanpassing aan de dualisering van het bestuur. Gemiste kans, vind ik, voor deze zaak en andere aspecten. Maar goed, dat is haar eigen verantwoordelijkheid.
Wat u vacant verklaren noemt, is geen vaste gebruikelijke term. Ik zou zeggen: de grafrechten vervallen verklaren. Want het kan best zijn dat er maatregelen moeten worden genomen, maar het graf dan nog niet echt vacant (beschikbaar) komt. Stel in uw voorbeeld, dat niet een verlenging niet betaald was, maar dat een bijzetting niet betaald was. Als in de verordening een bepaling stond zoals ik bepleit om dan de rechten vervallen te verklaren, dan moet natuurlijk wel de 10 jaar grafrust van de laatst begravene gerespecteerd worden. Het graf is dan dus nog lang niet echt vacant/beschikbaar. Maar als de rechten vervallen zijn, kan het monument worden verwijderd (het vervallen verklaren moet wel gevolgen hebben, ook uiterlijk) en kan worden tegengehouden dat er opnieuw in het graf begraven wordt.
Het vervallen verklaren dient natuurlijk alleen te gebeuren als er geen andere oplossing is, men het echt niet wil/kan betalen, geen ander familielid financieel bijspringt etc. Het kan niet de bedoeling zijn dat als iemand 1 dag te laat betaalt, of dat iemand niet betaald heeft omdat de rekening bij de Post verdwaald is en hij van niets wist, hij dan direct het graf kwijt is. Het is een ultiem middel.
Of een graf per direct vacant kan komen of niet, hangt af van de omstandigheden. Tot wanneer is er betaald, heb je nog rekening te houden met wettelijke termijn grafrust e.d.
Het vervallen verklaren van de grafrechten is per definitie alleen aan de orde, als de grafrechten nog lopen en daar een inbreuk op wordt gemaakt. Als de grafrechten zijn afgelopen, zijn ze gewoon afgelopen. Dan komt het graf ook vacant, maar dan hebben we het niet over de situatie die u bedoelt. Door die onduidelijkheid vind ik de term 'vacant verklaren' niet echt handig.
Er staan nu in veel verordeningen maar 1 situatie waarin het grafrecht vervallen verklaard kan worden, namelijk als het na het overlijden van de rechthebbende niet of niet tijdig is overgeschreven. Dat kan een legale manier zijn voor begraafplaatsen om van eeuwige graven af te komen.
mr W.G.H.M. van der Putten
