Grafrechten voor onbepaalde tijd; is dat voor eeuwig?
18 juli 2007
Vraag nummer: 4882 (oude nummer: 9490)
Onze moeder is onlangs overleden en wij hebben nu de keuze: of de grafrechten voor 20 jaar of afkopen voor onbepaalde tijd. De vraag is eigenlijk tweeledig; is onbepaalde tijd echt voor de eeuwigheid of is er een maximale tijd dat een graf mag blijven bestaan?
Welke belangrijke voorwaarden zijn er om op te letten bij rechten voor onbepaalde tijd. Ten tweede kunnen bij een keuze voor 20 jaar de rechten maximaal voor 10 jaar verlengd worden of kan dan weer gekozen worden voor onbepaalde tijd?
Antwoord:
Geachte heer,
Nee, een graf voor onbepaalde tijd is niet echt voor de eeuwigheid. Het is zoals het er staat: het einde is onbepaald. Met andere woorden: er kunnen zich later feiten of omstandigheden voordoen die bepalen dat het nu wel eindigt. Wat moet u zich daarbij voorstellen? Dat is het volgende.
- Meestal moeten op een begraafplaats zowel grafrechten (huur) als onderhoudsbijdragen worden betaald. Wat vaak wel voor onbepaalde tijd wordt uitgegeven, zijn de grafrechten; maar de onderhoudsbijdragen kan men niet voor onbepaalde tijd afkopen. Men moet ze vaak jaarlijks of 10-jaarlijks betalen. Als men stopt met betaling van het onderhoud, vervalt ook het grafrecht.
- Een graf wordt altijd uitgegeven op naam van iemand. Vaak is geregeld dat als die persoon overlijdt, zich binnen een jaar een nieuwe rechthebbende moet melden. Gebeurt dat niet, dan vervalt het grafrecht.
- Een grafbedekking moet goed worden onderhouden. Als het kennelijk wordt verwaarloosd (niet als er een sprietje onkruid staat maar wel als een steen is omgevallen of gebarsten of een kelder dreigt in te zakken), moet de rechthebbende het opknappen. Gebeurt dat niet, dan vervalt het grafrecht.
- Vaak wordt een grafrecht uitgegeven tot het tijdstip dat de begraafplaats ophoudt te bestaan. Als men zo'n begraafplaats wil opheffen, vervallen dus ook alle grafrechten. Soms was dit geen voorwaarde bij de uitgifte en kan het recht niet vervallen, maar dan moet er wel een rechthebbende zijn die voor het graf opkomt, anders is het rechteloos. Ook kan een rechthebbende het graf laten verplaatsen naar een andere begraafplaats.
Dit alles geldt dus zowel voor graven voor bepaalde tijd, als voor graven voor onbepaalde tijd.
Men moet er dus voor zorgen dat er op een of andere manier altijd een rechthebbende is en blijft en dat er een potje met geld is om kosten voor het graf te blijven vergoeden, bijvoorbeeld voor de onderhoudsbijdragen en voor noodzakelijke reparaties van het grafmonument. Dit is voor particulieren feitelijk niet uitvoerbaar. Men leeft niet lang genoeg en nabestaanden hebben ook een probleem met geld dat in een 'potje' zit (lees: op een speciale bankrekening staat). Dat geld is juridisch eigendom van de nabestaande, wat betekent dat de Belastingdienst het aanrekent als eigen geld dat meetelt in Box 3 voor de inkomstenbelasting: men betaalt jaarlijks 1,2% belasting. Dat lijkt niet veel, 1,2%, maar na bijvoorbeeld 50 jaar is het kapitaal wel aardig uitgehold. En het is juist bedoeld voor (veel) later.... Voorts valt het geld meestal in de boedel bij echtscheidingen en valt het zeker in de boedel bij nalatenschappen, zodat het over meerdere personen verdeeld moet worden.
Een particulier kan een kapitaal gewoonweg niet voor lange tijd afzonderen en in stand houden. Men moet dan bijvoorbeeld een stichting oprichten, die kan dat wel. Maar voor 1 graf zijn de kosten en organisatorische rompslomp onevenredig groot. Daarom bestaat er een instelling als de Stichting Grafzorg Nederland (www.grafzorg.nl), die dit voor duizenden graven in het land samen doet. Deze stichting bundelt kennis over graven en houdt graven zo lang mogelijk in stand tegen gedeelde dus minimale organisatiekosten.
De kosten van het voor onbepaalde tijd in stand houden van een graf door Grafzorg Nederland liggen op ongeveer 55 of 60 keer de gemiddelde jaarlijkse kosten, dat hangt af van de kostenstructuur van de betreffende begraafplaats. Stel dat een graf voor 20 jaar aan grafrecht en onderhoudsbijdrage 2.000,- kost (100,- per jaar gemiddeld), dan houdt Grafzorg Nederland zo'n graf in stand voor een bedrag tussen de 5.500,- en 6.000,-.
De tarieven verschillen echter per begraafplaats. Op sommige begraafplaatsen kan het in stand houden van een graf voor onbepaalde tijd 3.000,- kosten en op andere 14.000,-.
Dan uw vraag of bij een keuze voor 20 jaar de rechten maximaal voor 10 jaar verlengd worden of dat dan weer gekozen kan worden voor onbepaalde tijd. De wetgever geeft de keuze slechts 1 keer, namelijk bij de uitgifte van een graf. Als men direct voor onbepaalde tijd kiest, is dat mogelijk. Maarals men voor 20 jaar kiest, is het alleen mogelijk telkens voor 10 jaar te verlengen. Men kan na 20 of 40 of 70 jaar niet voor een andere termijn kiezen; verlenging is telkens in stapjes van 10 jaar. Wel kan men bijvoorbeeld als men 30 jaar extra wil verlengen een deposito voor 30 jaar doen bij Grafzorg Nederland (www.grafzorg.nl); deze instelling zal dan t.z.t. 3 maal een termijn van 10 jaar verlengen. De kosten zullen in de regel hetzelfde zijn als wanneer men zelf direct voor 30 jaar aan de begraafplaats zou betalen. Ook kan men een deposito doen om het graf voor onbepaalde tijd te laten bestaan: de stichting blijft dan alsmaar doorgaan om telkens 10 jaar te verlengen. Qua kosten moet men denken aan 5,5 of 6 keer het 10-jaarlijkse bedrag.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
