Grafrecht wel of niet erven 2
7 januari 2020
Vraag nummer: 59682
Geachte heer Van Putten,
Hartelijk dank voor uw uitgebreide en snelle antwoord op mijn vraag.
Zou u mij nog kunnen voorzien van een aantal uitspraken waarin werd vastgesteld dat een grafrecht NIET via erfrecht kan worden verkregen?
alvast mijn hartelijke dank
mvg. Elke van Dijk
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Ik kan u niet zomaar een aantal uitspraken noemen waarin werd vastgesteld dat het grafrecht niet via het erfrecht kan worden verkregen. Dat is namelijk nooit de rechtsvraag in een juridische procedure. De procedures die er waren gingen over de vraag wie als rechthebbende moest worden erkend (wat dan nog publiekrechtelijk of privaatrechtelijk vorm moet krijgen in een beschikking of in een overeenkomst), een erfgenaam onder algemene titel of een ander. Indirect komt dan aan de orde hoe de rechter of een bezwaarschriftencommissie tegen de relatie graf - erfrecht aankijkt.
Eind 2018 was er een rechtszaak over het graf van een baby, dat ongeveer 40 jaar oud was. Het graf, niet de baby natuurlijk. De vader had altijd jaren de grafrechten gehad en na diens overlijden wilde een ander kind de rechten. De moeder, waar de vader al lang geleden van gescheiden was, wilde evenwel ook de grafrechten hebben. De rechtbank wees het graf aan de moeder toe, ondanks dat het kind als erfgenaam onder algemene titel de rechten claimde en de gescheiden vrouw uiteraard geen erfgenaam was. Uit dit vonnis kan men afleiden dat een erfgenaam niet zonder meer de grafrechten krijgt (wel van de begraafplaatshouder maar niet van de rechtbank); hier stond niet ter discussie dat de rechten alleen overgaan door formalisering door de begraafplaatshouder. Daar gingen alle partijen al van uit.
In deze kwestie loopt nog een hoger beroep.
Zeven jaar geleden was er een zaak van een goede-doelen-instelling die erfgenaam onder algemene titel was van een mevrouw die in het graf van haar ouders bijbegraven werd. De instelling wilde de grafrechten hebben, als enige erfgenaam. De gemeente weigerde dat, omdat er famillie van de vrouw in leven was en volgens de regels van de beheersverordening de rechten op bloed- en aanverwanten zouden moeten worden overgeschreven. De instelling had echter goede redenen om daar bezwaar tegen te hebben, omdat de familie had aangekondigd de vrouw uit het graf te zullen verwijderen. De commissie voor de bezwaarschriften van die gemeente vond dat het zijn van enig erfgenaam onvoldoende aanspraak gaf op de grafrechten; er had volgens de commissie uitdrukkelijk in het testament van de overledene moeten staan dat zij wenste dat de instelling rechthebbende zou worden.
Deze uitspraken zijn niet op Rechtspraak.nl gepubliceerd met een ECLI-nummer. Deze uitspraken zijn of worden later waarschijnlijk wel gepubliceerd in het Thematisch handboek lijkbezorging, uitg. SDU.
Ik denk er overigens over om zelf een bundel met jurisprudentie over lijkbezorging uit te geven, omdat veel uitspraken Rechtspraak.nl niet halen. Maar dat zal dit jaar nog niet gebeuren, zeg ik er meteen bij.
Een probleem met rechtspraak is, dat een vonnis, arrest of een uitspraak alleen een beslissing weergeeft in een concreet geval. Rechters of commissies zijn er niet op uit om anderen duidelijkheid of inzicht te verschaffen over algemene vraagstukken elders. Bijvoorbeeld in de zaak van 7 jaar geleden beriep de goede-doelen-instelling zich primair op het zijn van erfgenaam, dus op het automatisch zijn van nieuwe rechthebbende. Eigenlijk precies wat u in uw vorige vraag aan de orde stelt. Maar in het advies van de bezwarencommissie komt dat niet zo helder naar voren. Daar krijgt de instelling eerst het verwijt dat het niet zo duidelijk expliciet om de grafrechten heeft gevraagd bij de gemeente. Maar dat hoeft ook niet, als je de visie aanhangt dat de enige erfgenaam per definitie de nieuwe rechthebbende is, zoals u ook veronderstelt op basis van de uitspraak in uw vorige vraag. Maar dat standpunt van de instelling moffelt de commissie een beetje weg. Je hebt dan te maken met een algemeen verschijnsel in vonnissen en uitspraken, dat argumenten die voor de redenering van de rechter of de commissie niet zo goed uitkomen, vergeten worden of als 'niet relevant' worden betiteld. Er staat dan vaak zo'n algemene zin als 'De overige argumenten van eiser behoeven niet meer besproken te worden' of 'De overige argumenten van eiser doen aan het voorgaande niets af'.
Als je alleen een vonnis leest, weet je vaak helemaal niet welke argumenten een rechter wegwuift of soms helemaal niet behandelt. Een vonnis in zaak A geeft daarom vaak weinig houvast voor een vonnis in zaak B. Het geeft heel vaak een vertekend beeld van het onderliggende probleem en de standpunten van partijen.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op Uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Vergelijk snel en eenvoudig offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartoffertes.nl
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages – kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden.
Zoals: Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de uitvaart?
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43.
TIP
Regel hier uw begrafenis of crematie.
