Graf te krap, dus geen bijzetting mogelijk? 1
9 november 2018
Vraag nummer: 56635
Geachte heer mr Van der Putten,
Een kennis wil zijn moeder in een familiegraf bijzetten. (bijzetten mag op deze begraafplaats- Oude Begraafplaats) De grafrechten zijn overgeschreven op naam van de bewuste kennis, het is een graf voor onbepaalde tijd. Op de beschikking van het graf staat de bepaling: het hebben van “het uitsluitend recht tot het doen begraven in het bovenvermeld graf”.
De kennis dient een verzoek in bij de gemeente tot de bijzetting. Het antwoord van de gemeente, het graf is te krap. Het mag niet, begraven dient te gebeuren op de Nieuwe begraafplaats en dan voor bepaalde tijd en de volledige huur van het graf.(ong. €2.000)
Terwijl het graf er al ligt sinds 1913 en het graf volgens de toenmalige verordening is gegraven. (aan beide kanten wel graven-afstand beide kanten 30 cm en op deze graven alleen een stele helemaal aan de voorkant geplaatst) Lengte grafplaat 2m, breedte 0,70m.
- Er zijn precedenten waar de bijzetting wel gebeurd is.
- Door het uitgeven van het grafrecht door de gemeente, laadt de gemeente dan niet de verplichting op zich om te kunnen begraven/bijzetten ? En hoe zij dit voor elkaar krijgen is niet het probleem van de rechthebbende.
Vraag: Wordt het recht (grafrecht) wat mijn kennis heeft niet wat erg makkelijk overruled. Er wordt zelfs niet aan een compensatieregeling gedacht.
Gaarne uw reactie,
Attje/Willem Lak
Antwoord:
Geachte heer en mevrouw,
Als er een grafrecht is, heeft de rechthebbende het recht om iemand in dat graf te laten begraven, als er plaats is. Als er geen plaats is, moet nagegaan worden of het graf kan worden geschud of samengevoegd.
Als er om een valide reden - buiten de schuld of oorzaak van de rechthebbende om - niet begraven kan worden, dan moet het niet gebruiken van het grafrecht door de begraafplaatshouder gecompenseerd worden. Dan denk ik bijvoorbeeld aan het geval dat een grote monumentale boom die echt niet gekapt mag worden, belangrijke wortels door het graf heeft groeien. Een niet-monumentale boom moet meteen worden gekapt.
Wat is precies de argumentatie van de gemeente met 'te krap'? Wat kan er dan niet? Wat mag er dan niet? 'Te krap' betekent op zich niets.
De kwestie doet mij denken aan een geval van een gemeente die 10 jaar geleden ook stelde dat er niet in een graf begraven kon worden, omdat het graf te klein zou zijn. Ik heb toen voor de betreffende familie een voorlopige voorziening bij de rechtbank gevraagd. Het bezwaar van de gemeente was toen ook dat het graf te klein was; men had geen bekisting van zo'n kleine maat in huis en vond het te duur om die aan te schaffen. Dat het grafdelven dan door derden gedaan zou kunnen worden, die wel over de juiste bekisting beschikten, had men nog niet bedacht. Dat men een verplichting ten opzichte van de rechthebbende had, daar stapte de gemeente nogal gemakkelijk overheen. Dat accepteerde de rechtbank dus niet. Binnen 2 dagen was er een zitting en een uitspraak van de rechter. De zaak werd (uiteraard) door de familie gewonnen.
Hoe diep wilde die kennis zijn moeder laten begraven? Als het graf niet geschud hoefde te worden en er boven in het graf nog ruimte was, was er m.i. helemaal geen bekisting nodig. En vroeger heeft men hier toch ook begraven? Als het vroeger kon, kan het nu ook. Misschien moet men het graf nu net als toen met de hand delven, maar dat kan.
U vertelt niet wat de exacte reden van het niet-begraven is. 'Te krap' is niet concreet genoeg en in ieder geval bestuursrechtelijk geen geldig argument. Er staat nergens in de beheersverordening van de begraafplaats en in de wet wat een 'krap' of 'niet-krap' graf is.
Er moet wel voldoende afstand worden aangehouden tot de kisten in buurgraven, maar dan moeten dat nog graven zijn waar grafrechten op rusten. Geen graven die in de praktijk al geruimd zijn of geruimd zouden hebben kunnen worden, want die tellen niet mee.
Maar ik kan mij niet voorstellen dat de gemeente nu zou kunnen stellen dat de afstand tot kisten in buurgraven te kort is. De wetgeving op dit vlak is sinds anderhalve eeuw niet veranderd. Het was en is ook de verantwoordelijkheid van de gemeente om graven uit te geven die ruim genoeg waren om te kunnen gebruiken. Niet een nabestaande kiest het formaat van de graven; die worden door de gemeente als begraafplaatshouder bepaald.
Hoe dan ook, als die man 'zijn' graf niet kon gebruiken, dan had hij recht op een fatsoenlijke compensatie. Te weten een ander graf met dezelfde rechten en plichten. Als het zogenaamd niet bruikbare graf een graf voor onbepaalde tijd was, had deze man zeker geen genoegen moeten nemen met een ander graf voor bepaalde tijd en er zeker ook niet voor hoeven betalen.
U schrijft niet hoe actueel of lang geleden deze kwestie speelt of speelde, maar mij lijkt dat de betreffende persoon alsnog kan eisen dat hij de nieuwe grafruimte onder dezelfde voorwaarden krijgt als het graf dat hij - voor zover ik kan zien ten onrechte - niet mocht gebruiken. Hij moet het nieuwe graf kosteloos ter beschikking gesteld kunnen krijgen, ook voor onbepaalde tijd. En mij lijkt ook dat er redenen zijn voor een genoegdoening, omdat de weigering van de gemeente onrechtmatig is (in ieder geval lijkt, op grond van deze summiere informatie). Die genoegdoening zou mijns inziens goed kunnen zijn dat er voor het begraven zelf, het openen en sluiten van het graf, niet betaald hoeft te worden.
Als het allemaal vrij recent is, zou het juridisch ook verdedigbaar zijn om de moeder op te laten graven en alsnog in het bedoelde graf bij te laten zetten. De gemeente had het niet mogen weigeren. Maar het is de vraag of de zoon en andere nabestaanden het 'gedoe' van een herbegraving hun moeder willen aandoen.
Dat er precedenten zijn versterkt natuurlijk enorm de positie van de zoon. Ook in zijn terechte eis om compensatie (een 'gratis' graf kort gezegd. Het graf is niet echt gratis, want er is in het verleden voor betaald om het oorspronkelijke graf te kunnen gebruiken).
Uiteraard is het zo dat als er een grafrecht is, de gemeente verplicht is om rechthebbenden dat te laten gebruiken. Als om een of andere objectieve reden de graven of (een deel van) de begraafplaats niet meer gebruikt zouden hebben kunnen worden, had de gemeente (een deel van) de begraafplaats moeten sluiten. Dat zou de bestuursrechtelijk correcte maatregel van de gemeente hebben kunnen zijn. Zie artikel 43 Wet op de lijkbezorging.
Bij sluiting blijven de graven gewoon bestaan, maar mag er niet meer begraven worden. Bij sluiting hebben benadeelden overigens ook recht op compensatie.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
Naschrift:
Zie ook de reactie van een zeer ervaren beheerder van begraafplaatsen met oude graven, vraag 56653.
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op Uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Vergelijk snel en eenvoudig offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartoffertes.nl
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de uitvaart?
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43.
TIP
Regel hier uw begrafenis of crematie.
