Eeuwige grafrechten, of toch niet? (2)
16 maart 2024
Vraag nummer: 68056
Geachte Heer van der Putten,
Bedankt voor uw duidelijke antwoorden op mijn eerder gestelde vraag. Het gaat op de begraafplaats van de Rooms Katholieke kerk St Lambertus, Parkstraat in Nistelrode. Het gaat hierbij om een familiegraf van 8 personen waarvan de eerste persoon in 1974 is begraven. Uit dat jaar dateren ook de kwitanties. Het laatste familielid is in 2005 begraven. Toen was de begraafplaats inmiddels overgedragen aan de gemeente.
Hartelijk dank voor uw moeite.
Antwoord:
Geachte heer,
Ik kan met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid zeggen dat op deze begraafplaats in Nistelrode geen grafrechten voor onbepaalde tijd zijn uitgegeven.
Grafrechten voor onbepaalde tijd kwamen zeer regelmatig voor op protestantse begraafplaatsen. Bijna nooit op katholieke begraafplaatsen.
Ik kan de scheidslijn ook anders leggen: graven voor onbepaalde tijd komen voor in de noordelijke helft van het land, boven een diagonale lijn linksonder beginnend in Zeeland en rechts eindigend in Overijssel.
U schreef gisteren dat het familiegraf in 1974 was uitgegeven. Ik zag in mijn archief dat de kerkelijke begraafplaats een paar jaar later, in 1977 is overgenomen door de gemeente, Bernheze, voor het symbolische bedrag van 1 gulden. Ik las ook dat de administratie (netjes uitgedrukt) zeer gebrekkig was. Dat duidt ook niet op het bestaan van graven voor onbepaalde tijd, want die zouden naar hun aard een betere administratie behoeven. Dat er geen administratie was, duidt er eerder op dat alle graven altijd voor een vast termijn, bijvoorbeeld 20 jaar, zijn uitgegeven. Als de gebruikstermijn van alle graven altijd dezelfde was, op de hele begraafplaats, is het ook begrijpelijk dat dat niet uitgebreid geadministreerd werd. Dat zijn dan zaken die vroeger iedereen in het dorp wist, maar die 50 jaar na dato vragen oproepen.
Op sommige RK begraafplaatsen komen wel graven met lange looptijden voor, maar die graven moet men dan zoeken in steden. Lange looptijden zijn niet per definitie graven voor onbepaalde tijd, maar graven met een constructie dat het een graf voor 2 of 3 personen is en dat het grafrecht eindigt 25, 50 of 75 jaar na de laatste begraving in het graf. Deze constructie zag ik af en toe op oudere stedelijke RK begraafplaatsen, maar bijna nooit op protestantse begraafplaatsen.
Ik heb inmiddels 37 jaar ervaring met het onderwerp begraven en begraafplaatsen en ik kan u zeggen dat ik in die jaren nog nooit heb gezien dat op een 'gewone' RK dorpsbegraafplaats in Brabant graven voor onbepaalde tijd zijn uitgegeven. Ook niet als het om grafkelders gaat of graven met monumentale gedenktekens van 2,5 meter hoog e.d. Ik ken voorbeelden van graven van welgestelde heerboeren, bestuurders en fabrikanten in Brabant, die op het dorpskerkhof graven voor 50 jaar hadden. En daar hield het mee op, qua looptijd.
Nistelrode behoort tot het bisdom Den Bosch. Ik heb van het bisdom Den Bosch een model voor het reglement van een parochiebegraafplaats. Ik meen dat dat model uit de jaren '70 is, maar ik kan het nu niet nakijken. Het is zaterdagavond en ik ben thuis; het reglement is op kantoor. Wat ik mij zeker herinner van dat reglement is dat eigen (tegenwoordig aangeduid als: particuliere) graven standaard werden uitgegeven voor 20 jaar en dat men die termijn maximaal 3 keer met 10 jaar kon verlengen. Daarna was het einde oefening. Verlengen kon formeel niet. Maar men had meestal geen haast om graven te ruimen, dus graven konden na afloop van de formele termijn vaak nog vele jaren blijven liggen.
In 1991 is de Wet op de lijkbezorging gewijzigd. Een van de veranderingen was dat iedere rechthebbende van een eigen graf het recht kreeg om de grafrechten - telkens - te verlengen. Katholieke families die op hun parochiebegraafplaatsen graven voor 20, 30, 40 of 50 jaar hadden, kregen op grond van de wet het recht om de gebruiksrechten te verlengen. In 1991 was de mogelijke verlenging 10 jaar. In 2010 werd die termijn verlengd naar maximaal 20 jaar. Maar de wet bood de gelegenheid om de rechten telkens opnieuw te verlengen. Als iemand een graf voor 20 jaar had, maar wenste dat zijn nabestaanden de rechten tot 200 of 2.000 jaar zou verlengen, kon en kan dat in principe, als er maar personen of instellingen zijn met voldoende financiën om de rechten na afloop van die 10 of 20 jaar telkens weer met 10 of 20 jaar te verlengen. Nu is een termijn van 2.000 jaar wel erg ambitieus, maar in beginsel kan het.
Zoals ik al schreef, heb ik in ruim 30 jaar nog nooit bewijsstukken gezien van het bestaan van graven voor onbepaalde tijd op een RK dorpsbegraafplaats. Ik kan niet uitsluiten dat er toch incidenteel her en der wel zulke graven bestaan. Als er lezers zijn die wel zulke stukken hebben, heb ik er erg graag een scan of kopie van. Mijn contactgegevens staan in de Bedrijvengids van deze site. En ik ben makkelijk te googlen.
U schreef gisteren dat uw familie het graf in ere wil houden. Als er nog grafrechten op rusten, kunnen die op grond van de wet verlengd worden. Als er geen rechten op rusten, wat waarschijnlijk het geval is als onduidelijk is wie de grafrechten bezit, dan kunt u er nieuwe grafrechten op vestigen.
Ik adviseer u trouwens om dat nog dit jaar te doen, als u dat overweegt. Ik heb even naar de tarieven van de gemeente Bernheze gekeken en zag dat de tarieven ongeveer op 40% tot 45% liggen van de gemiddelde tarieven van gemeentelijke begraafplaatsen. In een advies voor de gemeenteraad over de gemeentelijke belastingen voor 2024 in december vorig jaar werd opgemerkt dat de tarieven/inkomsten van de begraafplaatsen sterk achterbleven bij de kosten. Men wil die kosten met ingang van 2025 sterk verhogen. Maak nu dan nog gebruik van het lage tarief.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Nieuwe site voor mensen die zelf de regie over hun overlijden in handen willen hebben:
www.exit.nl. Met:
- documenten voor medische beslissingen: euthanasieverklaring, volmacht, behandelverbod etc.;
- uitvaartwensen vastleggen;
- een eenvoudige crematie regelen.
TIP
Een uitvaart zoals u dat wilt, zonder compromisssen. Regel hier uw uw exclusieve begrafenis of crematie.
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages – kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden.
Zoals over de aankoop en het behoud van een graf voor eeuwig:
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43.
