Bezwaar tegen uitgifte / overschrijving grafrecht
24 januari 2025
Vraag nummer: 69507
Als ik het juist heb, is de brief/ verklaring van het college van B&W tot afgifte van een graf(recht) en de overschrijving daarvan een besluit in de zin van art. 1:3 van de Algemene wet bestuursrecht. Dit betekent dat daartegen bezwaar mogelijk is en dat deze brief/ besluit een bezwarenclausule moet bevatten.
Vraag 1 : is mijn aanname juist?
Vraag 2: en zo ja, wat is de zin daarvan? Feitelijk is het een zgn, gebonden beschikking (college moet op verzoek toekennen) De rechthebbende zal geen bezwaar maken en een ander weet daar of niks van want die kent/ krijgt de beschikking of wel , maar wat heeft zijn bezwaar voor zin? Of zijn tegen zo'n beschikking nog steekhoudende gronden aan te voeren?
Ik begrijp dat dit los staat van het 'formele' besluitbegrip en de mogelijkheid van bezwaar daartegen, maar ik zoek ook even naar de implicaties daarvan.
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Een brief of verklaring van het college van burgemeester en wethouders over de uitgifte of het overschrijven van een graf(recht) is een beluit in de zin van artikel 1:3 van de Algemene wet bestuursrecht. Meer specifiek is het een beschikking, omdat het geen besluit van algemeen strekking is.
Het gebeurt vaak niet, maar eigenlijk zou zo'n brief een bezwarenclausule moeten bevatten. Het gebeurt vaak niet omdat medewerkers zich dat niet realiseren. Zij zijn vaak niet of onvoldoende juridisch geschoold. Of er wordt geoordeeld dat dat te formeel is en in de praktijk weinig betekent.
En zo kom ik op uw 2e vraag. Ik ben het niet met u eens dat het altijd een gebonden beschikking is. In sommige gemeenten wel, maar in andere gemeenten niet. Althans voor wat betreft het overschrijven van het graf. En soms ook wel ten aanzien van de uitgifte, maar minder vaak.
Sommige gemeenten hebben namelijk in hun beheersverordening staan dat een grafrecht alleen kan worden overgeschreven op naam van een bloed- of aanverwant tot de 2e of 3e graad. Als de aanvrager geen bloed- of aanverwant tot de 2e of 3e graad is, kan de gemeente het verzoek weigeren. In mijn ogen past dat niet (meer) in de maatschappelijke verhoudingen in Nederland anno 2025. Het komt veel voor dat mensen scheiden en dat gescheiden mensen met kinderen gaan samenwonen en een nieuw samengesteld gezin vormen. Soms hebben die mensen dan een samenlevingsovereenkomst en soms niet.
U voelt hem waarschijnlijk al aankomen. Een van de leden van dat samengestelde gezin overlijdt. De (langstlevende) man of vrouw wordt de rechthebbende van het graf. Maar die komt ook te overlijden. Dan zou een kind van de andere partner dat grafrecht niet kunnen overnemen, omdat dat kind geen bloed- of aanverwant (dus juridisch 'niks') van de overleden rechthebbende was, terwijl misschien wel diens vader/moeder of broer/zus in het graf ligt.
Denkbaar is ook dat kind A na het overlijden de uitvaart regelt en meteen de grafrechten krijgt, terwijl later het testament wordt geopend (dat is vaak 1 tot 2 weken na een overlijden) en blijkt dat de overledene wenste dat kind B de grafrechten zou beheren. Als A dan de rechten niet vrijwillig afgeeft, kan B bezwaar maken. Testamentaire aanwijzingen over de toekenning of overschrijving van grafrechten worden meestal gevolgd.
Maar ook zonder een testament of codicil kunnen nabestaanden van mening verschillen over wie de grafrechten het beste kan beheren. Bezwaar moet dan mogelijk zijn.
Tegen een weigering een graf uit te geven kan ook bezwaar worden gemaakt.
Sommige gemeenten hebben regels over het (alleen) uitgeven van een graf aan inwoners. Ik herinner mij een zaak van ongeveer 20 jaar geleden. De gemeente Vxxxxx wilde geen graf uitgeven voor een oud-inwoner, die nu in een buurgemeente woonde, waar hij zich keurig had laten inschrijven. Maar die man woonde daar tijdelijk, 6 maanden, omdat zijn woning ingrijpend werd aangepast aan het gebruik van een rolstoel. De man had zijn hele leven in de gemeente gewoond en zou naar zijn woning terugkeren nadat de woning was aangepast.
Ik maakte destijds bezwaar tegen de weigering en vroeg de rechtbank een voorlopige voorziening, die werd toegewezen. Binnen 20 uur nadat mijn advies was gevraagd. Als iets spoed heeft, willen rechtbanken vaak wel meewerken.
Bezwaar is ook mogelijk zonder een clausule onder een besluit, maar het ontbreken ervan kan mensen in verwarring brengen.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Nieuwe site voor mensen die zelf de regie over hun overlijden in handen willen hebben:
www.exit.nl. Met:
- documenten voor medische beslissingen: euthanasieverklaring, volmacht, behandelverbod etc.;
- uitvaartwensen vastleggen;
- een eenvoudige crematie regelen.
TIP
Een uitvaart zoals u dat wilt, zonder compromisssen. Regel hier uw uw exclusieve begrafenis of crematie.
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages – kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden.
Zoals: Hoe kan een graf voor eeuwig blijven bestaan?
TIP
Regel hier uw begrafenis of crematie.
