Verplichting gemeente tot passende uitvaart?
27 juli 2007
Vraag nummer: 4889 (oude nummer: 9497)
Geachte heer van der Putten,
Graag zou ik willen weten of een gemeente die op grond van de Wet op de lijkbezorging een uitvaart van overledene verzorgd, verplicht is om een 'bij de hoogte van de nalatenschap passende' uitvaart te verzorgen. Stel dat er geen wens omtrent de uitvaart van de overleden persoon bekend is, maar deze persoon laat een behoorlijk vermogen na, is de gemeente dan (wettelijk) verplicht een uitgebreidere uitvaart te verzorgen (op grond van vermoedelijke wens van de overledene), of kan dan toch gekozen worden voor een zo voordelig mogelijke uitvaart?
Bij deze alvast mijn dank voor uw antwoord.
Antwoord:
Geachte mevrouw,
De gemeente is wettelijk verplicht om rekening te houden met de wens van de overledene. Dat wil zeggen dat als bekend is dat de overledene begraven of gecremeerd wilde
worden, de gemeente conform die wens begraaft of cremeert. In beginsel moeten ook andere bekende wensen van de overledene gevolgd worden, als zij (financieel) uitvoerbaar zijn.
Maar eerlijk gezegd lijkt uw vraag mij tamelijk theoretisch. De gemeente komt alleen in actie als niemand anders de uitvaart regelt. Dan zijn er twee soorten gevallen. De ene is dat er wel nabestaanden zijn maar dat die weigeren om de uitvaart te regelen en te betalen; in dat geval moet - uiteindelijk - de gemeente dat doen. Maar dat zal zij zo goedkoop en efficiënt mogelijk doen, bijvoorbeeld zonder opbaring en zonder rouwdienst. Het andere geval is dat er geen nabestaanden zijn of dat die niet zo snel gevonden kunnen worden, maar dat het geen financieel probleem is. Voor wie zou dan een uitgebreide uitvaart georganiseerd moeten worden? Een rouwdienst waar niemand komt omdat geen nabestaanden bekend zijn die gewaarschuwd zijn, lijkt mij weinig zinvol.
En hoe zou de (vermoedelijke) wens van de overledene bekend moeten zijn? De gemeente krijgt geen inzage in het testament van de overledene. Als men een codicil zou vinden, kan dat wel een handvat zijn. Maar als men een codicil vindt, staat er meestal ook in wie alles moet regelen. En mensen die zo secuur zijn een codicil op te stellen zijn vaak ook mensen die wel netjes een adresboekje bijhouden. Een probleem is er nu juist vaak bij mensen die dat niet doen.
Voorts is het zo dat als de gemeente een uitvaart regelt voor iemand met een behoorlijk vermogen, zij dat enerzijds doet op grond van de wet (de gemeente moet er in het kader van de volksgezondheid en de openbare orde voor zorgen dat overleden mensen begraven of gecremeerd worden), maar anderzijds ook optreedt als zaakwaarnemer. Een zaakwaarnemer moet binnen redelijke grenzen doen wat normaal en passend is. Als je als gemeente weet dat er nabestaanden zijn, of als je nog niet zeker weet dat er geen nabestaanden zijn, moet je het zekere voor het onzekere nemen en kiezen voor een begrafenis en een eigen graf. Dit, omdat het de meeste opties open houdt. Als er nabestaanden worden gevonden, zouden die alsnog kunnen kiezen voor een crematie, als ze dat wensen. Als de gemeente zou kiezen voor een crematie, is voor de nabestaanden andersom geen begrafenis meer mogelijk. Een goede zaakwaarnemer moet zich laten leiden door wat redelijk en gebruikelijk en maatschappelijk aanvaardbaar is, niet alleen door de idee de kosten zo veel mogelijk te beperken.
Mijn ervaring met grote gemeenten die dit regelmatig aan de hand hebben, zoals Amsterdam, is dat men dat keurig doet.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
Zijn kinderen verplicht de uitvaart van hun ouders te betalen?
Kunnen nabestaanden een uitvaart bijwonen die door de gemeente wordt geregeld?
